Sai lầm trong ứng phó với dịch bệnh cũng như các chính sách kinh tế khiến Colombia rơi vào thảm họa kép, gồm dịch Covid-19 và bất ổn xã hội, đẩy đất nước vào cảnh nguy khó.
Marisol Bejarano là một bác sĩ đơn vị chăm sóc tích cực ở bệnh viện El Tunal tại thành phố Bogota, thủ đô của Colombia. Hơn một năm qua, chứng kiến bệnh nhân nhiễm virus corona tử vong trong cô độc trở thành một phần công việc thường ngày của cô.
Covid-19 cướp đi sinh mạng hơn 100.000 người ở Colombia. Số người chết nhiều tới mức các bác sĩ như Bejarano ngừng đếm.
"Chúng tôi đã được huấn luyện để đối phó với dịch bệnh kể từ khi bước vào trường y. Nhưng áp lực tâm lý khi chứng kiến quá nhiều người chết như lúc này là rất nặng nề, rất tồi tệ", bác sĩ Bejarano nói.
Trong khi đó, bác sĩ Daniel Huertas, người đứng đầu bộ phận tai nạn và cấp cứu của bệnh viện El Tunal, khẳng định "mọi thứ tại đây đang sụp đổ".
Chuyện gì đang xảy ra ở Colombia?
Giống như nhiều quốc gia Nam Mỹ khác, Colombia đang oằn mình chống đỡ làn sóng dịch bệnh thứ 3. Hơn 40.000 người đã thiệt mạng kể từ giữa tháng 3, chiếm khoảng 40% tổng số nạn nhân tử vong vì dịch bệnh.
Mỗi ngày, Colombia có khoảng 25.000 ca mắc mới. Trong tuần trước, quốc gia Nam Mỹ ghi nhận trung bình 590 người chết sau mỗi 24 giờ.
Hệ thống bệnh viện trên cả nước đã sụp đổ. Tại ba thành phố lớn nhất là Bogota, Medellin và Cali, hơn 97% số giường chăm sóc tích cực đã kín chỗ.
Nhưng khác với các quốc gia láng giềng, Colombia rơi vào tình cảnh tồi tệ hơn nhiều bởi bất ổn xã hội. Các cuộc biểu tình chống bất bình đẳng kinh tế - hiện tượng càng trầm trọng hơn trong đại dịch - nổ ra trên cả nước.
Các diễn biến dịch tễ mới, đáng lo ngại đang xuất hiện ở Colombia, trong bối cảnh các biến chủng nguy hiểm lan rộng.
 |
|
Người tử vong vì Covid-19 được chôn ở tỉnh Cundinamarca. Ảnh: AP.
|
"Ngày càng nhiều người trẻ tuổi tử vong, điều này khác thường so với trước đây", bác sĩ Bejarano cho biết.
Đa phần người tham gia các cuộc biểu tình ở Colombia là thanh niên.
Tuần trước, các lãnh đạo phong trào đối lập phải tuyên bố tạm dừng biểu tình theo đề nghị của quan chức chính phủ, bởi lo ngại làm trầm trọng thêm thảm họa y tế ở nước này.
Tại bệnh viện El Tunal, khoảng một nửa số bệnh nhân chăm sóc tích cực, được đặt nội khí quản và hôn mê, là người dưới 65 tuổi.
Nhiều người đang bị suy thận, họ chắc chắn sẽ chết nếu không có sự trợ giúp của máy thở và máy chạy thận.
Do nhu cầu sử dụng dưỡng khí, máy thở là quá lớn, nguồn cung dưỡng khí đang ngày càng trở nên khan hiếm trên khắp Colombia.
"Chúng tôi kiệt sức, có người đổ bệnh, tất cả chỉ được nhận đồng lương còm cõi", bác sĩ Bejarano cho biết.
Khi ca mắc Covid-19 đầu tiên được phát hiện ở Colombia tháng 3/2020, bệnh viện El Tunal có 32 giường chăm sóc tích cực. Số giường chăm sóc tích cực giờ đã tăng lên 106, tất cả đều đã có bệnh nhân sử dụng.
Những bệnh nhân cần điều trị tích cực phải đợi đến khi những người đang sử dụng giường điều trị phục hồi, hoặc tệ hơn là tử vong.
"Chúng tôi cần tới 1.000 giường chăm sóc tích cực, đây có lẽ là bệnh viện lớn nhất thế giới lúc này. Nhưng tình hình không được cải thiện chút nào, tỷ lệ lây nhiễm quá cao. Chúng tôi vừa sợ hãi, vừa cạn kiệt cả thể chất lẫn tinh thần", bác sĩ Jonh Parra, người đứng đầu bộ phận chăm sóc tích cực tại bệnh viện El Tunal, cho biết.
Người dân thờ ơ, chính phủ thất bại
Nhiều nguyên nhân đẩy Colombia tới thảm kịch lúc này.
Dù sớm nhận được vaccine từ Trung Quốc, chiến dịch tiêm chủng ở Colombia vẫn chậm trễ. Tới nay, chỉ 20% người dân tại Colombia đã được tiêm ít nhất một liều vaccine.
Các cuộc tụ tập, biểu tình chống chính phủ cũng là một tác nhân khiến số người trẻ mắc Covid-19 tăng vọt.
Người dân Colombia trải qua một thời gian quá dài sống trong lệnh phong tỏa. Giờ đây, ngày càng nhiều phớt lờ quy định đeo khẩu trang và giãn cách xã hội.
Để cứu vãn sự sụp đổ của nền kinh tế, chính quyền Tổng thống Ivan Duque mở cửa trở lại nền kinh tế, bất chấp dịch bệnh đang lan rộng.
Từ cuối năm ngoái, các hộp đêm, nhà hàng, trung tâm thể thao đã mở cửa hoạt động, tuy vẫn duy trì một số quy định phòng dịch.
Trong khi làn sóng dịch bệnh tồi tệ chưa từng có đang hoành hành, Colombia lại dỡ bỏ phần lớn các biện pháp hạn chế từ 8/6.
 |
|
Người thân của các tù nhân tập trung bên ngoài nhà tù ở Bogota sau khi Covid-19 lây lan trong nhà tù. Ảnh: Reuters.
|
"Tôi hiểu nhu cầu khởi động lại nền kinh tế. Nhưng chúng ta sẽ không đạt được nhiều thành tựu nếu mọi người chết vì dịch bệnh. Mở cửa nền kinh tế sẽ mang tới suy nghĩ sai lầm cho người dân rằng tình hình đã an toàn. Vì thế, họ sẽ dừng tự bảo vệ bản thân và lại tiếp tục tụ tập đông người", bác sĩ Parra cho biết.
Các chuyên gia y tế thẳng thừng chỉ trích cách phản ứng với làn sóng dịch bệnh hiện nay của chính phủ Colombia là "thảm họa".
"Chúng ta có làn sóng ca mắc mới tăng mạnh, tỷ lệ tiêm chủng thấp, bất ổn xã hội gia tăng. Chính phủ quyết định mở cửa hơn nữa nền kinh tế bất chấp tất cả những điều ấy. Hệ thống chăm sóc y tế không có đủ khả năng ứng phó với tình hình. Đây là một thảm họa thực sự", Roman Vegan, giáo sư y tế cộng đồng tại Đại học Javeriana, cho biết.
Ronny Suarez, phóng viên của tờ El Tiempo đưa tin về đại dịch ở Colombia kể từ tháng 3/2020, thậm chí đi xa hơn.
"Chúng ta phải thừa nhận rõ ràng rằng chúng ta đã thất bại ở quy mô xã hội và đang trở thành nạn nhân", ông Suarez nói.
Đầu tháng 6, Thị trưởng Bogota, bà Claudia Lopez, khuyến nghị người dân không đến bệnh viện trừ những ca đặc biệt nghiêm trọng. Bà Lopez cũng cầu xin người dân không biểu tình và tụ tập đông người để tránh dịch bệnh thêm trầm trọng.
Tại bãi đỗ xe bên ngoài bệnh viện El Tunal, những chiếc lều lớn được dựng lên.
Ở đây chỉ có giường xếp và dụng cụ thô sơ, nhưng đó là tất cả những gì bệnh viện này bố trí được, để bệnh nhân có thể được điều trị mà không cần vào trong bệnh viện.
"Nếu người dân không tự bảo vệ chính bản thân họ, chúng ta sẽ sớm chứng kiến người bệnh chết khi đang xếp hàng chờ - điều từng xảy ra ở châu Âu khi dich bệnh mới bùng phát", bác sĩ Daniel Huertas, người đứng đầu bộ phận tai nạn và cấp cứu của bệnh viện El Tunal, nói trong giận dữ.
