Các nhà nghiên cứu nhận thấy một loại biến thể của virus HIV dễ lan truyền và nguy hiểm hơn đã lưu hành ở Hà Lan hàng thập kỷ qua.

Một phân tích trên hơn 100 bệnh nhân cho thấy biến thể này làm tăng lượng virus trong máu người bệnh, khiến virus dễ lây lan hơn.

Biến thể HIV này dường như cũng dẫn đến sự sụt giảm tế bào miễn dịch CD4 T. Vì vậy, người nhiễm biến thể có nguy cơ tiến triển thành bệnh AIDS nhanh hơn so với những người chỉ nhiễm phiên bản cũ của virus HIV.

Sự nổi lên của dạng HIV có độc lực cao hơn này là lý do để chúng ta phải cảnh giác hơn. Tuy nhiên, nó chưa đến mức gây ra khủng hoảng y tế công.

Các đột biến tìm thấy trong biến thể mới này không gây kháng thuốc đối với các loại thuốc điều trị HIV hiện hành. Đó là ý kiến của Joel Wertheim- nhà dịch tễ học phân tử và nhà sinh học tiến hóa tại Đại học California ở San Diego. "Tất cả công cụ phòng chống HIV chúng ta hiện có vẫn có tác dụng tốt", ông nói. 

Nghiên cứu trên đăng tải trên tạp chí khoa học Science, như một lời nhắc nhở chúng ta rằng virus không phải luôn biến đổi để trở nên kém độc lực hơn qua thời gian.

Các báo cáo mới cho thấy nhiễm biến thể Omicron của virus SARS-CoV-2 thường gây ra triệu chứng COVID-19 nhẹ hơn đã làm dấy lên giả thuyết rằng virus sẽ trở nên kém nguy hiểm hơn. "Đó không phải là cách virus vận hành", bà Emma Hodcroft, nhà dịch tễ học phân tử tại Đại học Bern cho hay. Mặc dù HIV và SARS-CoV-2 là hai virus khác nhau trên nhiều phương diện, không có nghĩa rằng SARS-CoV-2 có thể trở nên "lành tính" hơn.

Biến thể mới của virus HIV lây nhiễm nhanh hơn

HIV là một trong những virus đột biến nhanh nhất đã từng được nghiên cứu. Các phiên bản của virus biến đổi từ người này sang người khác, và đôi khi nó biến đổi ngay trong một cá thể.

Nghiên cứu trước đó từng ghi nhận thay đổi về độc lực tổng thể của HIV, nhưng những thay đổi này thường là kết quả của nhiều chủng có các đột biến khác nhau. Nghiên cứu trên tạp chí Science là ví dụ nổi bật về những thay đổi mang tính độc lực có thể do một vài đột biến trong một chủng HIV đơn lẻ.

So sánh với những người nhiễm HIV các chủng khác, những người nhiễm biến thể mới có tải lượng virus trong máu gấp 5,5 lần. Và lượng tế bào miễn dịch T CD4 bị thu hẹp lại với tốc độ nhanh gần gấp đôi.

Sự sụt giảm tế bào miễn dịch T CD4 (loại tế bào phối hợp phản ứng miễn dịch của cơ thể để chống lây nhiễm) là dấu hiệu HIV đã làm tổn hại tới hệ miễn dịch.

Các nhà nghiên cứu ước tính rằng, nếu không được điều trị, người nhiễm biến thể này có thể tiến triển thành bệnh AIDS chỉ trong vòng 2-3 năm sau khi được chẩn đoán nhiễm HIV, so với thời hạn 6-7 năm ở những người mắc các chủng HIV khác.

Bằng việc giải trình tự gene, các nhà nghiên cứu truy vết mối quan hệ tiến hóa giữa các biến thể HIV để quyết định xem virus lây lan nhanh tới mức nào. Người nhiễm biến thể HIV mới phát hiện có cùng các phiên bản liên quan của virus, cho thấy rằng biến thể mới này đã lan từ người này sang người khác một cách nhanh chóng, Chris Wymant- nhà dịch tễ học tiến hóa tại Đại học Oxford, Anh cho biết.

Wymant và các đồng nghiệp của ông ước tính rằng biến thể này bắt đầu xuất hiện từ thập kỷ 1990 ở Hà Lan và nhanh chóng lây lan trong những năm 2000. Sự lưu hành của biến thể bắt đầu giảm kể từ khoảng năm 2010, có lẽ do những nỗ lực của Hà Lan trong việc ngăn chặn sự lây lan của HIV.

2 người ở những quốc gia khác cũng nhiễm biến thể, 1 người ở Thụy Sĩ, người kia ở Bỉ. Tuy nhiên, giải trình tự gene chưa thấy có ca nào phát hiện ở ngoài những nơi kể trên.

"Chúng ta không cần phải quá lo lắng về biến thể mới này", Meg Doherty- Giám đốc chương trình HIV, viêm gan và các bệnh lây truyền qua đường tình dục toàn cầu tại Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu của đội ngũ nhấn mạnh tới tầm quan trọng của việc giám sát và ứng phó với đại dịch nhằm phát hiện, phân tích đặc tính và ứng phó với các phiên bản mới của mầm bệnh, bà nói.

Nghiên cứu trên nhấn mạnh tới tầm quan trọng việc xét nghiệm và điều trị HIV đại trà, Salim Abdool Karim- Giám đốc Trung tâm chương trình nghiên cứu AIDS tại Nam Phi nói. "Chìa khóa nằm ở việc nhận diện người nhiễm HIV nhanh chóng và điều trị sớm, bởi điều trị sớm sẽ chóng khỏe và góp phần ngăn ngừa biến thể.", bà chia sẻ.