Hiện tại, dân số của Ấn Độ và Trung Quốc ở mức hơn 1,4 tỷ dân/nước. Sự thay đổi về quy mô và cơ cấu dân số sẽ tạo ra những tác động kinh tế quan trọng đối với cả 2 gã khổng lồ châu Á, theo CNN. Ảnh: Reuters.

Khả năng Ấn Độ trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới trong vài tháng tới đã tăng lên khi ngày 17/1, Trung Quốc xác nhận dân số nước này tụt giảm vào năm 2022. Đây là lần đầu tiên dân số Trung Quốc giảm sau hơn 60 năm.

Đối với Ấn Độ, điều mà các nhà kinh tế gọi là "lợi tức dân số" có thể tiếp tục giúp nước này tăng trưởng nhanh khi số lượng người lao động tăng lên.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia lo ngại rằng Ấn Độ có thể sẽ bỏ lỡ cơ cấu “dân số vàng” này. Lý do là bởi nước này đang không tạo đủ cơ hội việc làm cho hàng triệu thanh niên gia nhập lực lượng lao động mỗi năm, theo CNN.

''Quả bom hẹn giờ''

Dân số trong độ tuổi lao động của Ấn Độ là hơn 900 triệu người, theo dữ liệu năm 2021 từ Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD). Con số này dự kiến vượt hơn một tỷ trong thập kỷ tới, theo chính phủ Ấn Độ.

Tuy nhiên, những con số này có thể trở thành gánh nặng nếu các nhà hoạch định chính sách không tạo ra đủ việc làm, các chuyên gia cảnh báo. Hiện tại, dữ liệu cho thấy ngày càng có nhiều người Ấn Độ thậm chí không tìm kiếm việc làm do thiếu cơ hội và mức lương thấp.

Theo dữ liệu năm 2021 của Ngân hàng Thế giới (WB), tỷ lệ tham gia lực lượng lao động của Ấn Độ (bao gồm cả tỷ lệ người đang lao động và tỷ lệ người tìm việc) ở mức 46%, thuộc hàng thấp nhất ở châu Á. Trong khi đó, tỷ lệ này của Trung Quốc và Mỹ lần lượt ở mức 68% và 61% trong cùng năm.

Theo WB, tỷ lệ tham gia lực lượng lao động của Ấn Độ thuộc hàng thấp nhất châu Á. Ảnh: Reuters.

Đối với phụ nữ, con số còn đáng báo động hơn. Dữ liệu của WB cho thấy tỷ lệ phụ nữ tham gia lực lượng lao động của Ấn Độ chỉ đạt mức 19% vào năm 2021, giảm từ khoảng 26% vào năm 2005.

"Ấn Độ đang ngồi trên quả bom hẹn giờ”, ông Chandrasekhar Sripada, giáo sư tại Trường Kinh doanh Ấn Độ nói với CNN. "Sẽ có bất ổn xã hội nếu chính phủ không thể tạo ra đủ việc làm trong khoảng thời gian tương đối ngắn”.

Tỷ lệ thất nghiệp của Ấn Độ trong tháng 12/2022 ở mức 8,3%, theo Trung tâm Giám sát Kinh tế Ấn Độ (CMIE), một tổ chức tư vấn độc lập có trụ sở tại Mumbai.

“Ấn Độ có dân số trẻ lớn nhất thế giới… Không có tình trạng khan hiếm vốn đầu tư trên thế giới ngày nay. Lý tưởng nhất là Ấn Độ nên nắm bắt cơ hội hiếm có về nguồn lao động và nguồn vốn sẵn có để thúc đẩy tăng trưởng nhanh chóng. Tuy nhiên, có vẻ như đất nước đang bỏ lỡ chuyến tàu này”, ông Mahesh Vyas, Giám đốc điều hành CMIE, viết trong một bài đăng trên blog vào năm 2022.

Vấn đề giáo dục

Một trong những lý do lớn nhất đằng sau tình trạng thất nghiệp ở Ấn Độ là sự thiếu vắng giáo dục chất lượng cao. Ông Sripada cho biết các nhà hoạch định chính sách đã gặp "thất bại ở khía cạnh giáo dục", đồng thời cho biết các cơ sở giáo dục Ấn Độ nhấn mạnh "học thuộc lòng" hơn là "tư duy sáng tạo".

Hàng nghìn sinh viên tốt nghiệp đại học ở Ấn Độ và cả người có bằng tiến sĩ đã phải nộp đơn xin việc cho những vị trí thấp trong các cơ quan chính phủ, với mức lương dưới 300 USD/tháng.

Tin tốt là các nhà hoạch định chính sách đã nhận ra vấn đề và bắt đầu "chú trọng đúng mức vào việc rèn luyện kĩ năng cho học sinh, sinh viên", ông Sripada nói. Nhưng sẽ mất nhiều năm nữa tác động của những chính sách này mới có thể được nhìn thấy, ông nói thêm.

Theo CNN, một trong những lý do lớn nhất đằng sau cuộc khủng hoảng thất nghiệp ở Ấn Độ là sự thiếu vắng của giáo dục chất lượng cao. Ảnh: Reuters.

Bài toán khó

Nền kinh tế lớn thứ 3 châu Á cũng cần tạo ra nhiều việc làm phi nông nghiệp hơn để phát huy hết tiềm năng kinh tế. Theo dữ liệu gần đây của chính phủ, hơn 45% lực lượng lao động Ấn Độ làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp.

Theo báo cáo năm 2020 của Viện Nghiên cứu Toàn cầu McKinsey, quốc gia Nam Á này cần tạo ra ít nhất 90 triệu việc làm phi nông nghiệp mới vào năm 2030 để thu hút lao động mới. Các chuyên gia cho biết nhiều việc làm có thể được tạo ra trong lĩnh vực sản xuất và xây dựng.

Khi cạnh tranh giữa Trung Quốc và phương Tây gia tăng, Ấn Độ đã đạt được một số tiến bộ trong việc thúc đẩy sản xuất bằng cách thu hút những gã khổng lồ quốc tế như Apple sản xuất nhiều hơn ở nước này. Tuy nhiên, các nhà máy vẫn chỉ chiếm 14% GDP của Ấn Độ, theo WB.

Ấn Độ cần tạo ra nhiều việc làm phi nông nghiệp hơn để phát huy hết tiềm năng kinh tế của mình. Ảnh: Shutterstock.

Với dự báo tăng trưởng GDP 6,8% cho năm tài chính kết thúc vào tháng 3, Ấn Độ được kỳ vọng trở thành nền kinh tế lớn có mức tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Nhưng theo ông Raghuram Rajan, cựu Thống đốc Ngân hàng Trung ương Ấn Độ, mức tăng trưởng này là "chưa đủ".

"Tạo ra việc làm về cơ bản là nhiệm vụ hàng đầu của nền kinh tế. Chúng ta không cần mọi người đều phải là lập trình viên hay nhà tư vấn phần mềm nhưng chúng ta cần những công việc tử tế”, ông Rajan nói với NDTV năm 2022.

Theo báo cáo của Mckinsey, để "tạo ra tăng trưởng việc làm đủ và và hiệu quả, GDP của Ấn Độ sẽ cần tăng 8-8,5% hàng năm trong thập kỷ tới”.