Theo Bloomberg, chiến lược "Zero-Covid" (đưa số ca nhiễm Covid-19 mới về 0) của Trung Quốc đang cản đường phục hồi của ngành vận tải biển, kéo dài cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng, khiến các cảng biển rơi vào cảnh tắc nghẽn.

Trung Quốc tiếp tục lệnh cấm thay thế thuyền viên đối với các thuyền viên nước ngoài và yêu cầu những thuyền viên Trung Quốc từ nước ngoài trở về cách ly bắt buộc.

Để tuân thủ các yêu cầu từ phía Bắc Kinh, chủ tàu và đơn vị quản lý phải thay đổi lịch trình, trì hoãn giao hàng và không thể thay người. Tất cả đã làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng.

Các quy tắc kiểm soát dịch Covid-19 của Trung Quốc khiến tình trạng tắc nghẽn chuỗi cung ứng toàn cầu ngày càng trở nên trầm trọng. Ảnh: Reuters.

Chiến lược "Zero-Covid"

"Bất cứ hạn chế nào đối với hoạt động của tàu đều tác động đến chuỗi cung ứng và gây ra tình trạng gián đoạn", ông Guy Platten - Tổng thư ký Phòng Vận chuyển Quốc tế - bình luận.

Trung Quốc là nhà xuất khẩu lớn nhất thế giới, trung tâm của ngành vận tải biển. Đất nước 1,4 tỷ dân cũng là quốc gia cuối cùng trên thế giới vẫn theo đuổi chiến lược "Zero-Covid".

Trên khắp thế giới, các nhà máy, công ty vận chuyển và người tiêu dùng đang tìm cách thích nghi với virus. Tình trạng thiếu hụt nguồn cung đã có dấu hiệu giảm bớt ở Mỹ. Nhưng tại Anh, bức tranh vẫn ngày càng u ám. Hàng dài tàu container mắc kẹt ở các cảng biển California.

"Tình trạng tồi tệ nhất của cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng toàn cầu đã qua. Nhưng không phải mọi vấn đề của ngành vận tải biển đều biến mất", ông Esben Poulsson - Chủ tịch Phòng Vận chuyển Quốc tế - nhận định.

Bất cứ hạn chế nào đối với hoạt động của tàu đều tác động đến chuỗi cung ứng và gây ra tình trạng gián đoạn

Ông Guy Platten, Tổng thư ký Phòng Vận chuyển Quốc tế

Ông cho rằng điều tồi tệ nhất đã qua. Tuy nhiên, chuỗi cung ứng toàn cầu vẫn sẽ gặp phải những biến động.

Các đơn vị quản lý và khai thác tàu đang kêu gọi Trung Quốc nới lỏng hạn chế, ưu tiên thuyền viên và hoạt động vận chuyển. Nếu không, nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng sẽ lớn hơn nữa.

Những hạn chế mới nhất tại các cảng của Trung Quốc nhắm vào những thuyền viên Trung Quốc. Họ cần cách ly 3 tuần trước khi trở về Trung Quốc, 2 tuần tại cảng đến và 2 tuần nữa ở tỉnh của mình rồi mới có thể đoàn tụ với gia đình.

"Các quy định thường xuyên thay đổi, tùy thuộc vào tình hình Covid-19 của địa phương", ông Terence Zhao - Giám đốc điều hành của Singhai Marine Services - tiết lộ.

Cản đường phục hồi

"Trung Quốc đang làm rất tốt trong việc kiểm soát Covid-19. Nhưng cái giá phải trả là không thuyền viên nào, thậm chí đôi khi các thuyền viên Trung Quốc cũng không thể trở lại Trung Quốc", ông Bjorn Hojgaard - Giám đốc điều hành của công ty quản lý tàu Anglo-Eastern Univan Group, Chủ tịch Hiệp hội Chủ tàu Hong Kong - bình luận.

Ngay cả những nhà khai thác lớn như Cargill Inc. cũng gặp khó khi hoạt động ở Trung Quốc. "Có nhiều con tàu bị bốc dỡ hàng chậm hoặc phải thay đổi lịch trình. Tình trạng chậm trễ có thể kéo dài tới nhiều ngày", Giám đốc Chuỗi cung ứng và Hoạt động toàn cầu Cargill Eman Abdalla nhận xét.

Euronav NV - một trong những chủ sở hữu tàu chở dầu lớn nhất thế giới - đã tiêu tốn khoảng 6 triệu USD để xử lý các sự cố gián đoạn liên quan đến vấn đề thay thế thuyền viên, bao gồm chi phí thay đổi lịch trình, cách ly và chi phí di chuyển tăng cao.

"Trước đây, việc thay thế thuyền viên tại Trung Quốc diễn ra khá suôn sẻ. Nhưng giờ, điều đó là không thể", Giám đốc điều hành Hugo De Stoop tiết lộ.

Ngành công nghiệp vận tải đang bị đè nặng bởi giá thuê container cao kỷ lục. Nguyên nhân là nhu cầu tăng mạnh, hạn chế về sức chứa và tắc nghẽn tại các cảng biển. So với mức trung bình từ năm 2015 đến năm 2019, giá container 12 m đã tăng gấp 6 lần lên 9.146 USD/container.

Các đơn vị quản lý và khai thác tàu đang kêu gọi Trung Quốc nới lỏng hạn chế. Ảnh: Reuters.

Chính quyền Trung Quốc sẽ không cho phép nhiều hơn 3 thuyền viên Trung Quốc trên một chuyến bay vào đất liền. Do đó, thời gian trở về nhà của các thuyền viên có thể kéo dài hàng tháng.

Trong khi Trung Quốc tiếp tục thắt chặt các quy định để đối phó với Covid-19, sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng vẫn chưa có dấu hiệu giảm bớt.

Theo một cuộc khảo sát mới của Oxford Economics với 148 doanh nghiệp từ ngày 18-29/10, gần 80% doanh nhân được hỏi cho biết họ nghĩ rằng cuộc khủng hoảng nguồn cung vẫn còn khả năng tồi tệ hơn.

“Trung Quốc quyết tâm theo đuổi chiến lược 'Zero-Covid' và họ sẽ không nới lỏng các quy định”, ông Zhao tại Singhai Marine nhận định.

"Bắc Kinh thậm chí còn có thể siết chặt hơn nữa các quy tắc, bởi Thế vận hội mùa đông sẽ diễn ra vào tháng 2 năm sau", ông nói thêm.