Chuẩn bị kỹ lưỡng ngân hàng câu hỏi

Theo ông Hoàng Minh Sơn, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT), tới đây sẽ thực hiện đổi mới thi và tuyển sinh từng bước để không ảnh hưởng đến việc học của thí sinh tại hệ thống trường phổ thông. Trước hết, Bộ sẽ tiến tới việc kỳ thi có thể diễn ra nhiều lần trong năm để các địa phương chủ động hơn trong việc xây dựng đề thi, tổ chức thi và linh hoạt với điều kiện từng địa phương, như trong trường hợp có dịch bệnh.

Ủng hộ ý kiến này, TS Hoàng Ngọc Vinh, nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp (Bộ GDĐT) cho biết, kỳ thi tốt nghiệp THPT ở Việt Nam từ vài thập kỷ qua chỉ diễn ra duy nhất một lần trong năm, riêng năm 2006 tổ chức thi tốt nghiệp 2 lần và 2 năm 2020, 2021 tổ chức làm 2 đợt do tình hình dịch bệnh. Trong khi đó nhiều quốc gia khác tổ chức nhiều lần để nếu thí sinh không thi được lần này thì thi lần khác hoặc bị trượt được thi lại…

Theo ông Vinh, điều kiện quan trọng là phải có ngân hàng đề thi đủ lớn, và mang tính chuẩn quốc gia. Đây là kỳ thi không chỉ đánh giá kết quả của 12 năm học và xét tuyển vào đại học mà còn là cơ sở đánh giá về mặt bằng giáo dục để đánh giá nguồn nhân lực. Đồng thời, mỗi địa phương có trách nhiệm giải trình trước Hội đồng nhân dân của địa phương đó, trước Quốc hội và toàn thể nhân dân về việc sử dụng tiền thuế của người dân như thế nào đầu tư cho giáo dục, kết quả đạt được đến đâu.

“Từ sự so sánh đó, xây dựng các chính sách giáo dục phù hợp đáp ứng thực tiễn xã hội. Vì vậy đòi hỏi phải có sự đồng bộ và đánh giá kết quả trung thực, khách quan. Nếu đề thi năm nay khó, năm sau dễ thì không ổn. Trong cùng một năm thi mà lần này dễ, lần sau khó thì càng không được”- ông Vinh phân tích.

Vì vậy, dù thi nhiều lần khác nhau, ở các địa điểm khác nhau thì kỳ thi vẫn phải đảm bảo độ tin cậy, đo được, đánh giá được năng lực của thí sinh. Từ đó, đặt ra yêu cầu đề thi đòi hỏi phải chuẩn hóa. Muốn vậy, phải chuẩn bị thật kỹ về ngân hàng câu hỏi.

Không phải thí sinh nào cũng thi nhiều lần

Tổ chức bao nhiêu lần, số lượng như thế nào các nhà quản lý phải tính toán nhưng TS Hoàng Ngọc Vinh đề xuất cần tổ chức ít nhất từ 2-3 lần trong một năm. Trong đó, những thí sinh trượt tốt nghiệp lần đầu cần được tạo cơ hội thi lại ở lần sau của cùng năm đó.

Trả lời câu hỏi của phóng viên việc nếu các thí sinh muốn thi nhiều lần để cải thiện điểm số thi tốt nghiệp, từ đó tăng cơ hội vào đại học, ông Vinh cho rằng không nên hiểu thi nhiều lần là nhằm để cải thiện kết quả thi của thí sinh. Mỗi thí sinh chỉ tham gia thi 1 lần, đỗ rồi thì thôi còn nếu chưa đỗ tốt nghiệp, hoặc có lý do chưa thi đợt 1 mới thi lại.

Đối với việc tuyển sinh vào đại học, các trường hiện đang tiến tới tự chủ tuyển sinh song trước mắt đa số các trường vẫn tận dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT để xét tuyển. Vậy có nên tăng độ khó của đề thi tốt nghiệp THPT hay không?

Một chuyên gia giáo dục cho rằng dù với mục đích xét tốt nghiệp đề thi vẫn cần đảm bảo tính phân loại với tỷ lệ những câu hỏi khó nhất định. Những thí sinh xét tốt nghiệp chỉ cần đạt điểm 5 chẳng hạn là đã đỗ tốt nghiệp còn những câu khó, thí sinh nào muốn vào đại học thì phấn đấu làm. Tuy nhiên, theo vị này các trường đại học cũng cần tiến dần đến việc tuyển sinh không phụ thuộc điểm số mà kết hợp các phương thức khác nhau để đánh giá đúng năng lực toàn diện của thí sinh.

Dù giao quyền chủ động cho các địa phương thì việc ra đề thi vẫn nên do Bộ GDĐT hoặc một trung tâm khảo thí được Bộ GDĐT ủy quyền để tránh lộn xộn, đảm bảo chuẩn quốc gia. Ông Đỗ Văn Dũng - nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP HCM cho rằng, nếu thành lập các trung tâm khảo thí độc lập, Cục Khảo thí Bộ GDĐT cần đóng vai trò đảm bảo chất lượng đề thi, tránh việc mỗi trung tâm ra đề có mức độ khó khác nhau, hoặc hạ độ khó của đề để thí sinh đăng ký dự thi đông hơn.

Thứ hai việc coi thi, chấm thi phải cực kỳ nghiêm túc. Bởi nếu không làm tốt khâu này, làm sao có thể tin tưởng giao quyền chủ động xét tốt nghiệp cho các địa phương.

Việc thi nhiều lần trong năm cũng không gây khó cho các trường đại học trong tuyển sinh bởi như ý kiến của TS Trần Hoàng Hải, Quyền Hiệu trưởng Trường Đại học Luật TP HCM, việc nhập học mỗi năm 2 lần ở các trường đại học nước ngoài khá phổ biến. Cách làm này có yếu tố tích cực trong việc tạo điều kiện cho người học trong mọi hoàn cảnh được bắt đầu việc học linh hoạt vào các thời điểm khác nhau trong năm.

Tuy nhiên, điều này sẽ phần nào gây khó khăn cho các trường thuộc hệ thống giáo dục nghề nghiệp, đòi hỏi các trường cần cố gắng tăng cường năng lực đào tạo dẫn đến chất lượng tốt, hút thí sinh.