Doanh nghiệp nợ thuế, xin trả lại giấy phép

Kinh doanh xăng dầu là lĩnh vực đặc thù nên lâu nay ít có ai ngoài ngành có được thông tin tường tận. Gần đây, khi Bộ Công an khởi tố nhiều doanh nghiệp vì những sai phạm trong kinh doanh và hàng loạt doanh nghiệp xăng dầu xin trả lại giấy phép hoạt động thì những bất cập của thị trường mới dần hé lộ.

Từ đầu năm 2024 đến nay, Bộ Công Thương cho biết có gần 20 thương nhân đề nghị trả lại và Bộ đã thực hiện việc thu hồi Giấy chứng nhận theo đề nghị của doanh nghiệp theo quy định.

Không chỉ vậy, một số doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu còn bị cơ quan thuế "điểm mặt chỉ tên" khi có số tiền nợ thuế rất lớn. Đơn cử là Công ty TNHH Hải Linh - "ông lớn" đầu mối xăng dầu có thị phần rất lớn miền Bắc nợ thuế lên tới 288 tỉ đồng (tính đến 30.9.2024).

Bộ Công Thương cho rằng việc tham gia và rút khỏi thị trường của các doanh nghiệp nói chung vẫn diễn ra thường xuyên, trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu là mặt hàng kinh doanh có điều kiện cũng không là ngoại lệ.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp đã chỉ ra những bất cập của thị trường xăng dầu thời gian vừa qua, trong đó có bất cập nghị định kinh doanh xăng dầu.

Trao đổi với Lao Động, ông Giang Chấn Tây - Giám đốc Công ty TNHH Xăng dầu Bội Ngọc cho hay, theo quy định hiện hành, các doanh nghiệp đầu mối là đơn vị duy nhất được tạo nguồn hàng từ nhập khẩu và mua hàng từ 2 nhà máy lọc hóa dầu trong nước sau đó làm cả bán lẻ.

Theo dự thảo Nghị định kinh doanh xăng dầu đang xin ý kiến, doanh nghiệp đầu mối còn được giao quyền định đoạt giá bán lẻ. "Việc giao quyền như vậy không phù hợp với Luật Cạnh tranh, vì các cửa hàng bán lẻ của doanh nghiệp đầu mối luôn được ưu tiên bao bọc về nguồn hàng, về lợi nhuận còn các cửa hàng bán lẻ khác phải tự bơi", ông Tây nói.

Trong khi đó, chiết khấu do doanh nghiệp đầu mối "ban phát" cho doanh nghiệp bán lẻ bao nhiêu được hưởng bấy nhiêu, chiết khấu 0 đồng doanh nghiệp bán lẻ cũng phải bán hàng và bán xuyên suốt. Giá bán lẻ được quy định nhưng chiết khấu lại thả nổi là điều bất cập của thị trường.

"Với thực tế nêu trên, các doanh nghiệp bán lẻ và thương nhân phân phối kiến nghị cần thiết quy định chi phí định mức tối thiểu ở khâu bán lẻ. Chi phí này bắt buộc phải phân phối cho doanh nghiệp bán lẻ bằng quy định cụ thể, không để cho doanh nghiệp đầu mối tự quyết định cho mức chiết khấu.

Nếu không quy định chi phí định mức đối với khâu bán lẻ, Nghị định cần quy định doanh nghiệp bán lẻ được quyền nghỉ bán khi thấy chiết khấu thấp, bán hàng không hiệu quả", ông Giang Chấn Tây nói.

Cùng với đó, dự thảo Nghị định cần quy định doanh nghiệp bán lẻ và thương nhân phân phối được quyền mua xăng dầu từ nhiều nguồn khác nhau để điều tiết nguồn hàng cung cầu theo quy luật kinh tế thị trường.

Đã đủ điều kiện để thị trường hóa xăng dầu

Trao đổi với Lao Động, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, khi xây dựng dự thảo Nghị định, Bộ Công Thương đã tổ chức nhiều hội nghị, toạ đàm để lấy ý kiến đóng góp trên tinh thần cầu thị.

"Việc tạo ra thị trường cạnh tranh trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu với điều kiện trong nước hiện nay là hoàn toàn khả thi. Quan điểm khi xây dựng Nghị định kinh doanh xăng dầu là tiếp cận thị trường", ông Tân nói.

Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường - Ủy viên Ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội cho hay, hiện chúng ta đã ở giai đoạn có đủ các điều kiện để hội nhập vào thị trường.

Đó là, nguồn cung xăng dầu hiện nay không phải chỉ phụ thuộc vào quốc tế, bản thân các doanh nghiệp trong nước cũng đáp ứng được nguồn cung khá lớn (gần 70% nhu cầu trong nước - PV).

"Tôi cho rằng, hàng hóa đã liên thông mà chúng ta vẫn muốn thiết lập một thị trường riêng theo kiểu xác định không gian riêng thì sẽ không thành công. Cho nên, tôi đề nghị phải sửa để hàng hóa thực sự liên thông với thế giới", ông Cường nói.

Ông Cường cho biết, nếu theo kinh tế thị trường, doanh nghiệp phải được tự do mua bán. Vì vậy, quy định "ông này chỉ được mua hàng của ông kia" trong dự thảo nghị định không phù hợp.