Cơn bão hôm 10/9 mang theo lượng mưa chưa từng có đã nhấn chìm các thành phố ở quốc gia Bắc Phi, làm vỡ hai con đập ở phía Đông Bắc đất nước và gây ra trận lũ lụt kinh hoàng ở Derna. Theo Liên đoàn Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế (ICRC) tại Libya, cơn "sóng thần" do vỡ đập có thể cao tới 7 mét. Số người chết hiện đã lên tới 5.000 người và dự kiến còn tiếp tục tăng cao.

Những khu vực trên cao của Derna, trung tâm thành phố đông dân cư, giờ đây đã bị san phẳng với những vũng bùn rộng lớn. Đường phố ngập trong bùn sâu, cây cối bật gốc ngổn ngang và hàng trăm ô tô bị hư hỏng, nhiều chiếc bị lật nghiêng hoặc lật nóc. Những người sống sót sau trận lũ lụt cuốn trôi trung tâm thành phố Derna tuyệt vọng đào bới đống đổ nát với hy vọng tìm được người thân trong số hàng nghìn người chết và mất tích.

“Chúng tôi thức dậy vào khoảng 3h30 sáng thì nghe thấy một tiếng nổ lớn. Nước chảy mạnh đến mức không thể tin được, mọi người đều có thể nghe thấy tiếng nước chảy. Khi chúng tôi ra ngoài thì không còn thấy gì nữa. Toàn bộ thành phố đã bị san phẳng”.

Uỷ ban Chữ thập đỏ quốc tế và Tổ chức Trăng lưỡi liềm đỏ ước tính, ít nhất 5.000 người đã thiệt mạng và hàng nghìn người khác đang mất tích, trong khi Thị trưởng Derna Abdulmenam al-Ghaithi cho biết số người chết thậm chí có thể lên tới 18.000 - 20.000 tùy theo mức độ thiệt hại. 

Tổng thư ký Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) Petteri Taalas hôm qua (14/9) đã bày tỏ lấy làm tiếc khi hầu hết số người thiệt mạng trong trận lũ quét ở Libya đều có thể “tránh được”.

“Nếu có dịch vụ khí tượng hoạt động bình thường, giới chức đã có thể đưa ra các cảnh báo. Việc quản lý khẩn cấp tình huống này sẽ có thể tiến hành sơ tán người dân và chúng ta sẽ tránh được hầu hết thương vong về người. Tất nhiên, chúng ta không thể tránh hoàn toàn những tổn thất kinh tế, nhưng có thể giảm thiểu những tổn thất đó bằng cách cung cấp các dịch vụ phù hợp”.

Ít nhất 25% diện tích thành phố đã bị phá huỷ và quá trình phục hồi sau thảm hoạ tại Derna có thể phải mất tới nhiều tháng, thậm chí là nhiều năm. Hôm qua các tàu có mớn nước tối thiểu 6,5 mét đã có thể tiếp cận với cảng Derna để cung cấp viện trợ nhân đạo cho khu vực bị thiệt hại nặng và các đội cứu hội nước ngoài đã bắt đầu được triển khai trong thành phố. Chương trình Lương thực Thế giới hôm qua (14/9) cho biết đã phân phối thực phẩm cho hơn 5.000 gia đình phải di dời, trong khi Tổ chức Y tế Thế giới dự kiến sẽ giải ngân 2 triệu USD từ quỹ khẩn cấp để hỗ trợ Libya.

Tuy nhiên, việc tiếp cận các khu vực bị lũ lụt vẫn là một “thách thức lớn” vì đường sá đã bị phá hủy trong bối cảnh lo ngại ngày càng tăng về các bệnh lây truyền qua đường nước. Công tác cứu hộ cũng gặp trở ngại bởi những rạn nứt chính trị ở đất nước 7 triệu dân, nội chiến triền miên và không có chính phủ nào nắm quyền kiểm soát toàn quốc kể từ cuộc lật đổ Tổng thống Muammar Gaddafi vào năm 2011. Văn phòng Điều phối các vấn đề nhân đạo (OCHA) của Liên Hợp Quốc cho biết sẽ cần ít nhất 71,4 triệu USD để hỗ trợ 884.000 người ước tính bị ảnh hưởng bởi lũ lụt tại Libya.