TS Trần Đắc Phu: "Không thể kiểm soát COVID-19 theo kiểu chỉ cho những người Trung Quốc tiêm đủ liều vắc xin sang Việt Nam" - Ảnh: D.L.

Đó là ý kiến của TS Trần Đắc Phu - nguyên cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế - về việc xét nghiệm COVID-19 khi mở cửa với Trung Quốc.

Hôm nay (8-1) Trung Quốc mở cửa lại nền kinh tế, các cửa khẩu giữa Việt Nam - Trung Quốc thông quan bình thường. Hàng hóa, người dân hai bên cửa khẩu tới đây sẽ được đi lại, buôn bán bình thường. Do vậy, đã có những lo ngại về sự bùng phát dịch COVID-19 trong nước.

Mở cửa với Trung Quốc, có lo ngại vì chưa biết hết biến chủng COVID-19

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, TS Trần Đắc Phu nhấn mạnh không nên cấm đoán, mà cần đánh giá đúng nguy cơ để thực hiện biện pháp phòng dịch khi mở cửa với Trung Quốc.

Theo ông, trên thế giới còn mỗi Trung Quốc duy trì Zero COVID đến tận bây giờ, nên việc mở cửa nền kinh tế của họ lúc này là tất yếu. Đóng cửa mãi không chỉ ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế mà còn tác động lớn tới an sinh xã hội.

Việt Nam đã chuyển trạng thái sang thích ứng an toàn, hiệu quả với dịch COVID-19. Nhưng trong bối cảnh dịch còn diễn biến phức tạp, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) chưa công bố bỏ tình trạng y tế công cộng khẩn cấp, nhiều nước cũng cảnh giác với các biến chủng mới COVID-19, cần thực hiện tốt công tác phòng dịch.

Vấn đề mọi người lo ngại lúc này là chưa biết hết các biến thể vi rút ở Trung Quốc thế nào. Vì thế, việc làm quan trọng nhất lúc này là đánh giá nguy cơ dịch bệnh cho đúng.

Ông Trần Đắc Phu cho rằng, phải hết sức hài hòa, xét nghiệm biến chủng từ Trung Quốc để giải trình tự gene. Nguy cơ đến đâu thì đánh giá đến đó, tránh hiện tượng đánh giá nguy cơ không đúng dẫn đến không kiểm soát được dịch bệnh, còn đánh giá nguy cơ quá cao thì biện pháp phòng dịch thái quá khi mở cửa với Trung Quốc.

Để đánh giá đúng nguy cơ, trước tiên phải xem xét xem có biến chủng hay không, có nguy cơ chuyển thành những chủng nguy hiểm hay không. Cần theo dõi hằng ngày sau khi mở cửa xem số ca nhiễm có tăng đột biến hay không, có khả năng làm hệ thống y tế quá tải hay không, số ca mắc nặng có tăng lên không, nguy cơ nhập viện có nhiều, tử vong có cao hơn không sau thời gian mở cửa với Trung Quốc.

Bên cạnh đó, cần theo dõi hệ thống điều trị sau mở cửa, nếu quá tải phải chuyển đổi biện pháp ngay sau khi mở cửa với Trung Quốc, tránh để hệ thống y tế quá tải trong thời gian dài. 

Đồng thời, cần có giải pháp bảo vệ người già, người mắc bệnh nền, người suy giảm miễn dịch chưa được tiêm chủng vì những đối tượng này khi nhiễm COVID-19 dễ chuyển nặng, dẫn đến tử vong.

Dòng người thông quan từ cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, tỉnh Lạng Sơn sáng 8-1 sang Trung Quốc - Ảnh: NAM TRẦN

Khuyến nghị bốn giải pháp khi mở cửa với Trung Quốc

Về ý kiến cho rằng phải xét nghiệm tất cả những người từ Trung Quốc sang Việt Nam du lịch, buôn bán, TS Trần Đắc Phu cho rằng không cần thiết vì khi chúng ta mở cửa sẽ không ngăn cản được người Trung Quốc nhiễm COVID-19 sang Việt Nam.

Như vậy, nguy cơ lây lan rất cao, nên việc xét nghiệm tất cả các trường hợp người Trung Quốc sang Việt Nam sẽ không hiệu quả. Chỉ cần xét nghiệm để đánh giá nguy cơ lây lan mà thôi. Việc xét nghiệm để phát hiện biến chủng, nguy cơ lây lan từ người Trung Quốc sang Việt Nam là rất quan trọng.

Thứ hai cần tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng dịch COVID-19 như đeo khẩu trang ở nơi công cộng, nơi có nguy cơ cao, phải rửa tay khử khuẩn nhất là trong dịp Tết Nguyên đán Quý Mão khi nhu cầu đi lại nhiều; thực hiện biện pháp bảo vệ để ngăn tiếp xúc giữa người có triệu chứng nghi ngờ như sốt, đau họng với người bình thường để hạn chế lây lan COVID-19 sau khi mở cửa với Trung Quốc.

Thứ ba cần tiếp tục đẩy mạnh việc tiêm vắc xin, ưu tiên đối tượng có nguy cơ cao, dễ tổn thương như người già, người mắc bệnh nền, người suy giảm miễn dịch. Tổ chức tiêm cho những trường hợp chưa tiêm vắc xin. Bởi chúng ta chuyển được từ giai đoạn Zero COVID sang giai đoạn thích ứng an toàn, hiệu quả là nhờ vào triển khai tiêm phủ vắc xin trên diện rộng cả nước.

Cuối cùng, cần khẳng định trong phòng dịch COVID-19 chúng ta nới lỏng nhưng không buông trôi, thả lỏng phòng dịch. Phải thực hiện phòng dịch một cách an toàn, linh hoạt, đánh giá được nguy cơ để vừa kiểm soát tốt dịch bệnh, vừa làm ăn kinh tế được.

Cần đánh giá nguy cơ có thể bùng phát dịch cho đúng để trong trường hợp tình hình phức tạp sẽ triển khai biện pháp chống dịch kịp thời.