Việt Nam đứng thứ 3 về xuất khẩu gạo

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NNPTNT), tháng 12/2024 ước tính xuất khẩu hơn 520 nghìn tấn gạo, thu về 390 triệu USD. Luỹ kế cả năm, tổng khối lượng và kim ngạch xuất khẩu gạo đạt hơn 9 triệu tấn và 5,7 tỷ USD; tăng 11% về khối lượng và tăng 24% về giá trị so với năm 2023. Năm 2024, Việt Nam đứng thứ 3 thế giới về xuất khẩu gạo sau Ấn Độ 17 triệu tấn, Thái Lan 10 triệu tấn.

Philippines là thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam với 3,6 triệu tấn, chiếm 40% trong tổng lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam và chiếm hơn 79% trong tổng số 3,68 triệu tấn gạo nhập khẩu của Philippines. Thị trường lớn tiếp theo là Indonesia và Malaysia.

Trong nhóm 15 thị trường Việt Nam xuất khẩu gạo lớn nhất, giá trị xuất khẩu gạo tăng mạnh nhất ở thị trường Malaysia với mức tăng 2,3 lần so với năm 2023.

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), Việt Nam đang tạo dựng ngành hàng lúa gạo với hướng đi khác biệt là tập trung vào gạo thơm, gạo chất lượng cao, giảm dần gạo cấp thấp. Nông dân Việt Nam đang tập trung sản xuất các giống lúa chất lượng cao, được thị trường quốc tế ưa chuộng như Đài Thơm 8, OM 18, các giống ST… bán được giá, hiệu quả kinh tế cao.

Dự báo tình hình xuất khẩu gạo năm 2025, ông Nguyễn Ngọc Nam - Chủ tịch VFA, cho rằng xuất khẩu gạo năm 2025 sẽ đối diện với nhiều khó khăn như sự trở lại của Ấn Độ. Dự báo năm 2025, Ấn Độ có thể xuất khẩu 22 triệu tấn, tăng 5 triệu tấn so với năm 2024.

Thực tế, giá gạo xuất khẩu đã giảm khá mạnh ngay trong tháng 12/2024. Cụ thể, giá gạo xuất khẩu 5% tấm của Việt Nam chỉ còn ở mức 485 USD/tấn, giảm 17 USD so với đầu tháng 12/2024. Hiện giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đã xuống thấp hơn gạo Thái Lan (501 USD/tấn) và ở mức thấp nhất trong 19 tháng qua. Tương tự, giá gạo 25% tấm và 100% tấm cũng giảm sâu, lần lượt đạt 459 USD/tấn và 388 USD/tấn.

Tăng cường sản xuất lúa chất lượng cao

Dù đối mặt với nhiều thách thức, gạo Việt Nam vẫn có lợi thế nhờ chất lượng ngày càng cao, đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường nhập khẩu. Đặc biệt, trong báo cáo Triển vọng Thị trường gạo tháng 12/2024, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) dự báo thương mại gạo toàn cầu đạt mức cao kỷ lục 58,5 triệu tấn trong năm 2024, tăng 4,7 triệu tấn so với năm trước đó. Sản lượng gạo toàn cầu dự kiến đạt mức cao kỷ lục 533,7 triệu tấn trong niên vụ 2024-2025, tăng 11 triệu tấn so với niên vụ trước đó. Tổng nguồn cung gạo toàn cầu trong niên vụ 2024-2025 dự kiến đạt 712,8 triệu tấn, tăng 9,5 triệu tấn so với niên vụ trước đó. Lượng tiêu thụ gạo toàn cầu trong niên vụ này được dự báo đạt mức kỷ lục 530,3 triệu tấn, tăng 6,2 triệu tấn so với niên vụ trước. Con số trên cho thấy, thị trường gạo năm 2025 sẽ vẫn rất sôi động với nhu cầu tăng ở các thị trường.

Đứng trước những dự báo về thị trường xuất khẩu gạo năm 2025, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu cho rằng, giá gạo xuất khẩu có thể giảm nhẹ khi nguồn cung phục hồi, song cơ hội xuất khẩu gạo của Việt Nam vẫn có. Việt Nam đang ngày càng chú trọng đến chất lượng gạo xuất khẩu đảm bảo những tiêu chuẩn cao của các thị trường nhập khẩu. Đây sẽ là lợi thế cạnh tranh chính của gạo Việt trong thời gian tới.

Bà Nguyễn Thị Thu Hương - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NNPTNT) cho biết, Bộ sẽ tập trung nghiên cứu phát triển các vùng trồng lúa chất lượng cao, đồng thời chuyển đổi cơ cấu trồng lúa kết hợp với các mô hình nông nghiệp bền vững như lúa - tôm, lúa - cá.

Để đẩy mạnh xuất khẩu bền vững, bà Hương khuyến cáo, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo cần có chiến lược linh hoạt và cải thiện chất lượng sản phẩm. Dù giá xuất khẩu có thể giảm nhẹ khi nguồn cung toàn cầu tăng, nhưng gạo Việt Nam vẫn có cơ hội cạnh tranh nếu giữ vững tiêu chuẩn chất lượng và xây dựng thương hiệu mạnh mẽ hơn.

Đồng hành với các doanh nghiệp, Bộ Công thương cho biết, trong thời gian tới sẽ tiếp tục tập trung vào các hoạt động xúc tiến thương mại, tận dụng hiệu quả ưu đãi từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mang lại; hỗ trợ doanh nghiệp (DN) xúc tiến các thị trường mới, thị trường tiềm năng; tham gia vào các Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài; tiếp tục nâng cao năng lực dự báo, thông tin thị trường và những chính sách xuất nhập khẩu của các nước, kịp thời thông tin tới các Hiệp hội ngành hàng, DN về thị trường xuất khẩu giúp DN nắm bắt, có kế hoạch sản xuất phù hợp và tìm kiếm đơn hàng từ các thị trường.