Ngày 21/4, tại Hà Nội, Văn phòng Chính phủ phối hợp với Bộ Công an tổ chức Hội nghị triển khai công tác phòng, chống ma túy năm 2023. Đồng chí Trần Lưu Quang, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia phòng, chống AIDS, ma túy, mại dâm chủ trì hội nghị.

Dự hội nghị có các đồng chí Ủy viên Ủy ban Quốc gia phòng, chống AIDS, ma túy, mại dâm: Đào Ngọc Dung, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội; Trung tướng Nguyễn Duy Ngọc, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an; Y Vinh Tơr, Ủy viên Dự khuyết Trung ương Đảng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban dân tộc.

Cùng dự có các đồng chí lãnh đạo đại diện các bộ, ngành, thành viên Ủy ban quốc gia, lãnh đạo UBND 05 tỉnh, thành phố phía Bắc gồm Hà Nội, Sơn La, Thái Nguyên, Hòa Bình, Nghệ An...

Công tác đấu tranh chống tội phạm ma túy đã chú trọng vào các tuyến, địa bàn trọng điểm

Tại hội nghị, báo cáo tóm tắt kết quả công tác phòng, chống ma túy năm 2022, Thiếu tướng Đặng Hồng Đức, Chánh Văn phòng Bộ Công an nêu rõ: Với sự quan tâm chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Ủy ban Quốc gia, sự nỗ lực vào cuộc của các cấp, các ngành và địa phương, công tác phòng, chống ma túy năm 2022 đã đạt được những kết quả tích cực, hoàn thành đa số chỉ tiêu, nhiệm vụ công tác trọng tâm đề ra tại chương trình công tác năm 2022 của Ủy ban Quốc gia.

Trong đó, công tác tuyên truyền, giáo dục, phòng ngừa được tăng cường. Nổi bật, đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực hưởng ứng Tháng hành động phòng, chống ma túy, góp phần nâng cao nhận thức và hành động của chính quyền các cấp và các tầng lớp nhân dân trong công tác phòng, chống ma túy; tổ chức tuyên truyền, tập huấn, quán triệt, triển khai sâu rộng Luật Phòng, chống ma túy; Công điện 365/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đến cấp cơ sở. Đến nay 61/63 tỉnh, thành phố đã công bố danh sách cơ sở y tế đủ điều kiện xác định tình trạng cai nghiện, nhiều địa phương đã chủ động, tích cực lập hồ sơ đưa nhiều người cai nghiện đi cai nghiện bắt buộc theo quy định mới.

Công tác đấu tranh chống tội phạm ma túy đã chú trọng vào các tuyến, địa bàn trọng điểm. Các lực lượng chuyên trách đã phối hợp hiệu quả, phát hiện, triệt phá nhiều đường dây mua bán, vận chuyển ma túy lớn, hoạt động liên tuyến, liên tỉnh và xuyên quốc gia.

Công tác điều tra, truy tố, xét xử tội phạm về ma túy được tiến hành kịp thời, nghiêm minh, đúng pháp luật và đạt tỷ lệ cao (đạt 90,4% về số vụ, 89,3% số bị cáo). Công tác kiểm soát các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy và phòng, chống trồng cây chứa chất ma túy có nhiều chuyển biến tích cực.

Hoạt động hợp tác quốc tế, nhất là với các nước láng giềng được tăng cường, góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa, ngăn chặn từ sớm, từ xa các loại tội phạm về ma túy.

Công tác rà soát, thống kê, quản lý người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy; lập hồ sơ đưa đi cai nghiện bắt buộc được quan tâm chỉ đạo và thực hiện thống nhất, đồng bộ trên phạm vi toàn quốc. Việc rà soát được thực hiện từ cơ sở xã, phường, thị trấn; qua đó giúp các cấp, các ngành chỉ đạo triển khai đồng bộ các giải pháp về công tác cai nghiện, quản lý người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy và quản lý sau cai, góp phần hạn chế nguồn cầu về ma túy.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Bộ Công an cũng chỉ ra một số tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc và phân tích rõ nguyên nhân, đồng thời đề xuất các giải pháp giải quyết.

Số người nghiện đang được “trẻ hóa”, chiếm tỷ lệ cao trong các cơ sở cai nghiện

Dưới sự điều hành của Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang, Chủ tịch UBQG Phòng, chống AIDS, ma túy, mại dâm, cùng Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, Thứ trưởng Nguyễn Duy Ngọc, các đại biểu bộ, ngành và UBND TP. Hà Nội, Thái Nguyên, Sơn La, Hòa Bình, Nghệ An, đã tập trung thảo luận những giải pháp “giảm cầu” về ma túy; công tác quản lý người nghiện ma túy, người sử dụng trái phép chất ma túy; công tác cai nghiện và quản lý sau cai; tuyên truyền, giáo dục phòng ngừa ma túy; xây dựng các mô hình điểm, huy động các tổ chức chính trị - xã hội tham gia vào công tác phòng, chống ma túy…

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung đánh giá cao những kết quả, thành tích của Bộ Công an trong những năm qua liên quan đến giảm cung, giảm cầu về ma túy, tội phạm ma túy. Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhận định vấn đề cai nghiện ma túy chưa khi nào là dễ dàng đối với các địa phương.

Liên quan đến công tác cai nghiện tại các cơ sở cai nghiện, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung chỉ ra một số vấn đề cần quan tâm, phân tích những hạn chế, vướng mắc. Cụ thể, đó là các cơ sở cai nghiện ma túy hiện nay đều quá tải, thậm chí có cơ sở quá tải gấp 3-4 lần. Đối tượng cai nghiện rất đa dạng, nhưng chưa bao giờ tỷ lệ người nghiện sử dụng ma túy đá nhiều như hiện nay. Số người nghiện đang được “trẻ hóa”, xu hướng chiếm tỷ lệ cao trong các cơ sở cai nghiện. Các cơ sở cai nghiện ma túy hiện nay nhìn chung đều xuống cấp. Đội ngũ làm công tác cai nghiện còn gặp nhiều khó khăn, số lượng ít. Lực lượng y tế trong các cơ sở cai nghiện hiện nay khá thưa. Việc xác định tình trạng người nghiện gặp nhiều khó khăn.

“Thời gian vừa qua nếu như không có sự quyết liệt, hiệu quả của Bộ Công an thì sẽ khó có thể giữ được kết quả trong công tác cai nghiện. Trong thời gian tới chúng ta cần nâng cấp chính sách cho cán bộ, nhân viên, đầu tư hạ tầng, các cơ sở cai nghiện ma túy, nhất là những tỉnh hiện nay cơ sở cai nghiện đã xuống cấp rất lớn, không đáp ứng được tình hình thực tế”, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung kiến nghị.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cũng đề xuất cần tiếp tục tăng cường đầu tư, tài chính phục vụ công tác cai nghiện, sau cai, phòng, chống AIDS, mại dâm, ma túy, tập trung đối với lứa tuổi thanh thiếu niên; đào tạo công ăn việc làm ngay trong cơ sở cai nghiện cho số đối tượng trên; đa dạng hóa các hình thức cai nghiện, đảm bảo hiệu quả phòng, chống ma túy ở từng cấp, địa phương.

Tập trung nâng cấp cơ sở cai nghiện ma túy, mở rộng đối tượng xác định tình trạng nghiện ma túy

Theo báo cáo tại hội nghị, hiện cả nước có 110 cơ sở cai nghiện ma túy, trong đó có 97 cơ sở cai nghiện công lập, hầu hết đều trong tình trạng quá tải và xuống cấp trầm trọng, chưa đáp ứng nhu cầu thực tế. Đã có 19 tỉnh, thành phố tổ chức cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng; có 124 đơn vị đủ điều kiện cung cấp dịch vụ cai nghiện tự nguyện.

Qua thống kê, số người sử dụng trái phép chất ma túy trên cả nước là 50.962 người, giảm 15.325 người so với năm 2021; có 15.455 người bị quản lý sau cai nghiện, tập trung ở các thành phố lớn và các tỉnh Tây Bắc, Bắc miền Trung. Toàn quốc có 196.110 người nghiện ma túy, giảm 9.071 người so với năm 2021, trong đó có 97.212 chưa được đưa vào các cơ sở cai nghiện, chiếm 50%.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang yêu cầu trước mắt tập trung nâng cấp cơ sở cai nghiện ma túy để khắc phục tình trạng quá tải và xuống cấp hiện nay của các cơ sở này, nhất là đối với các địa phương miền Trung và miền Nam. Đối với các địa phương chưa có cơ sở cai nghiện, Phó Thủ tướng yêu cầu sử dụng các cơ sở tạm thời cho cai nghiện ma túy đồng thời sớm có kế hoạch xây dựng cơ sở cai nghiện với sự hỗ trợ của các bộ, ngành Trung ương.

Đối với ý kiến của Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết phải xác định được tình trạng của người nghiện thì mới có cơ sở để đưa người nghiện vào các cơ sở cai nghiện ma túy. Việc xác định được tình trạng của người nghiện để đưa vào các cơ sở cai nghiện có ý nghĩa rất quan trọng, trong bối cảnh tỉ lệ người sử dụng các loại ma túy tổng hợp tăng nhanh, khiến người sử dụng bị "loạn thần" và "ngáo đá", dễ gây ra tình trạng mất an ninh, trật tự ở nhiều địa bàn, với nhiều vụ trọng án, gây hoang mang trong dư luận nhân dân.

Trong khi đó, theo quy định tại Nghị định 109/2021/NĐ-CP, chỉ có bác sĩ thuộc 4 chuyên khoa là tâm thần, đa khoa, chuyên khoa nội, hoặc y học cổ truyền mới được phép xác định tình trạng nghiện ma túy. Các y sĩ được được cấp giấy chứng nhận hoàn thành khóa tập huấn về xác định tình trạng nghiện ma túy do cơ sở có chức năng đào tạo trước thời điểm ban hành Nghị định trên vẫn tiếp tục được phép xác định tình trạng nghiện ma túy.

Về vấn đề này, Phó Thủ tướng gợi ý có thể mở rộng đối tượng là y sĩ hoặc bác sĩ đã về hưu tham gia xác định tình trạng nghiện ma túy.  Phó Thủ tướng giao Bộ Y tế đề xuất, trình cấp có thẩm quyền sửa đổi quy định hiện hành theo hướng mở rộng đối tượng là cán bộ y tế được phép xác định tình trạng nghiện ma túy.

Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng biểu dương và đánh giá cao các cơ quan chức năng, nhất là ngành Công an đã có những biện pháp rất hiệu quả để kiềm chế, giảm cung, giảm cầu ma túy trong thời gian vừa qua.

Phó Thủ tướng yêu cầu trước ngày 15/5, từng cơ quan chức năng phải hoàn tất việc rà soát toàn bộ những khó khăn, vướng mắc liên quan đến công tác phòng chống ma túy, cai nghiện và quản lý sau cai nghiện để có lộ trình, giải pháp xử lý trong thời gian tới.

Phó Thủ tướng giao Bộ Y tế khẩn trương xây dựng Nghị định thay thế 4 nghị định liên quan theo đúng yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ, trên tinh thần nghị định mới ban hành phải dễ hiểu, dễ thực thi; đồng thời tích cực nghiên cứu cách xác định những loại ma túy mới.