Thông điệp liên bang lần này đã được coi là cơ hội để Tổng thống Biden trình bày rõ chương trình nghị sự, công bố các kế hoạch hành động, kêu gọi sự hợp tác của lưỡng đảng và là "bước chạy đà" để ông chuẩn bị tuyên bố tái tranh cử tổng thống Mỹ năm 2024.
Có thể coi thông điệp lần này của ông Biden là bản báo cáo những thành tích của chính quyền trong nửa đầu nhiệm kỳ của tổng thống đương nhiệm. Thông điệp Liên bang 2023 kéo dài 1 giờ 17 phút, trở thành bản thông điệp liên bang dài nhất của các đời tổng thống Mỹ, vượt qua thông điệp năm 2000 của cựu Tổng thống Bill Clinton.
Mở đầu, Tổng thống Biden đã nhấn mạnh tới những thành tựu kinh tế của nước Mỹ sau 2 năm dưới sự lãnh đạo của ông. Từ chỗ kinh tế tuột dốc 2 năm trước, nay đã có hàng chục triệu việc làm mới được tạo ra, số lượng nhà máy bị đóng cửa ngày càng ít, thu nhập của tầng lớp trung lưu được củng cố. Tốc độ tăng trưởng của lĩnh vực chế tạo đạt mức nhanh nhất trong vòng 40 năm; lạm phát đang giảm sau khi lên cao nhất trong 4 thập niên hồi năm ngoái; giá xăng đã giảm 1,5 USD kể từ lúc lập đỉnh.
Ông lưu ý số việc làm mới trong vòng 2 năm qua thậm chí còn cao hơn số việc làm mới được tạo ra trong một nhiệm kỳ 4 năm của bất kỳ tổng thống nào và tỷ lệ thất nghiệp tính tới tháng 1/2023 là 3,4% - mức thấp nhất trong vòng 50 năm qua. Nhà lãnh đạo Mỹ cũng nhắc tới những bước tiến trong đầu tư cho cơ sở hạ tầng với 20.000 dự án được đầu tư, gồm các sân bay, cầu cảng, đường sá,… tạo ra việc làm cho hàng nghìn người và kết nối các cộng đồng. .
Liên quan tới đại dịch COVID-19, Tổng thống Biden cho rằng đại dịch đã giảm 90%, hàng triệu sinh mạng tại Mỹ đã được cứu nhờ vaccine và thuốc điều trị. Nước Mỹ đang phục hồi mạnh mẽ hơn. Ông Biden cũng nhắc tới nỗ lực giảm học phí cho sinh viên, tăng lương cho giáo viên, trợ cấp các gia đình thuộc tầng lớp lao động và trung lưu, xây dựng các chương trình đào tạo cao đẳng cộng đồng 2 năm, với mục tiêu “tạo cho mọi người Mỹ con đường tìm kiếm việc làm dễ dàng”.
Về an ninh xã hội, Tổng thống Biden kêu gọi ngăn chặn các tệ nạn lừa đảo, giải quyết các thách thức về sức khỏe tâm thần và lạm dụng chất kích thích ngày càng tăng; đầu tư mạnh hơn để giảm các tội phạm bạo lực và bạo lực súng đạn...
Liên quan tới đối ngoại, ông Biden để ngỏ khả năng hợp tác với Trung Quốc, khẳng định Mỹ tìm cách cạnh tranh chứ không phải xung đột. Tổng thống Biden cũng tuyên bố tiếp tục ủng hộ Ukraine. .
Đánh giá về Thông điệp liên bang 2023, nhiều ý kiến cho rằng đây là một bài phát biểu khá toàn diện và sâu rộng, trong đó ông Biden tìm các làm nổi bật ý nghĩa các chính sách, đạo luật mà ông đã thúc đẩy thông qua. Theo ông, Đạo luật giảm lạm phát ký hồi năm ngoái đã đem lại khoản đầu tư lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ cho các lĩnh vực khí hậu, thuế, chăm sóc sức khỏe. Tổng thống Biden cũng khẳng định từ khi chính sách biên giới mới có hiệu lực hồi tháng trước, tỷ lệ di cư bất hợp pháp từ các nước Mỹ Latinh và Caribe đã giảm 97%.
Một điểm nhấn nữa là việc Tổng thống Biden nêu bật những thành quả nước Mỹ có được từ sự đoàn kết và hợp tác lưỡng đảng, cho biết từ khi nhậm chức, "ông đã vinh dự" được ký tới 300 đạo luật lưỡng đảng, đồng thời cũng không quên nói rằng nếu quốc hội không hành động, thì những vấn đề nóng, như nhập cư sẽ không được khắc phục.
Giới phân tích nhận định điều này thể hiện thông điệp kêu gọi hàn gắn, đoàn kết trong bối cảnh chính trị nước Mỹ chia rẽ hiện nay. Việc đảng Cộng hòa đã kiểm soát Hạ viện sau cuộc bầu cử giữa kỳ ở Mỹ đang đặt ra những thách thức không nhỏ đối với các chính sách trong nhiệm kỳ còn lại của Tổng thống Biden. Tuy nhiên, phản ứng của các quan chức phe Cộng hòa đối với thông điệp liên bang của ông Biden cho thấy mục tiêu này chưa đạt được. Như đánh giá của ông Nathaniel Birhead, giáo sư về khoa học chính trị, đại học bang Kansas: "Đảng Dân chủ vẫn sẽ ủng hộ ông Biden trong khi đảng Cộng hòa sẽ gây khó, bất kể mục tiêu chính sách là gì, bất kể các yếu tố kinh tế".
Theo The Wall Street Journal, Tổng thống Biden chủ ý nêu bật các thành quả kinh tế thời hậu COVID-19 và muốn người dân Mỹ có cái nhìn lạc quan về tình hình kinh tế đất nước trước khi nước Mỹ bước vào giai đoạn chuẩn bị cho cuộc bầu cử năm 2024. Ngay trước thời điểm Tổng thống Biden trình bày thông điệp liên bang, cuộc thăm dò dư luận của kênh truyền hình NBC News (Mỹ) cho thấy tỷ lệ ủng hộ ông đang ổn định ở mức 45%. Điều này có thể nhờ vào bức tranh việc làm khởi đầu năm 2023 với những con số ấn tượng trên thị trường lao động.
Tuy nhiên, cho dù mức tăng trưởng việc làm của Mỹ đạt con số kỷ lục trong tháng qua và dữ liệu mới cho thấy lạm phát đang chậm lại, người Mỹ vẫn rất bi quan về tình trạng của nền kinh tế. Kết quả của cuộc thăm dò cho thấy chỉ 36% người được hỏi tán thành cách điều hành nền kinh tế của Tổng thống đương nhiệm. Bởi vậy, Thông điệp liên bang 2023 của Tổng thống Biden được đánh giá là hướng tới cử tri Mỹ. Giới chuyên gia cho rằng có thể ông Biden đang muốn nêu bật tiềm lực của mình trên cương vị lãnh đạo đất nước trước khi công bố ý định tái tranh cử trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2024.
