Hỏi nhanh, đáp gọn, trên tinh thần xây dựng, trách nhiệm cao

Phát biểu mở đầu phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, theo Chương trình Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, bắt đầu từ sáng nay (ngày 04/6), Quốc hội tổ chức phiên chất vấn và trả lời chất vấn, thời gian trong 2,5 ngày. 

Phiên chất vấn và trả lời chất vấn được phát thanh, truyền hình trực tiếp để đồng bào và cử tri cả nước theo dõi.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, hoạt động chất vấn tại kỳ họp này tiếp tục được thực hiện theo đúng quy định của Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân. 

Quốc hội sẽ tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn thuộc trách nhiệm của 04 Bộ trưởng, Trưởng ngành gồm: Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường, Bộ trưởng Bộ Công thương, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Tổng Kiểm toán nhà nước.

Người đứng đầu 04 lĩnh vực này sẽ chịu trách nhiệm trả lời chất vấn; cùng tham gia giải trình có các Phó Thủ tướng Chính phủ phụ trách lĩnh vực và các Bộ trưởng, Trưởng ngành có liên quan.

Chủ tịch Quốc hội cho biết, Chính phủ đã phân công Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà sẽ thay mặt Chính phủ, làm rõ các vấn đề có liên quan đến công tác điều hành của Chính phủ và trực tiếp trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội vào cuối phiên chất vấn. 

Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua Nghị quyết về hoạt động chất vấn vào cuối Kỳ họp, đây là cơ sở để các cơ quan triển khai thực hiện và cũng là cơ sở để Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội, các vị đại biểu Quốc hội giám sát.

Phiên chất vấn tiếp tục tiến hành theo cách thức “hỏi nhanh, đáp gọn”. Theo đó, người trả lời chất vấn có thời gian không quá 05 phút phát biểu về vấn đề thuộc lĩnh vực chất vấn trước khi Quốc hội tiến hành chất vấn. 

Mỗi lượt Chủ tọa phiên họp sẽ mời 03 đại biểu đặt câu hỏi chất vấn, mỗi đại biểu Quốc hội nêu chất vấn không quá 01 phút; tranh luận không quá 02 phút; thời gian trả lời không quá 03 phút cho mỗi câu hỏi. 

Các thành viên Chính phủ, các trưởng ngành liên quan sẽ tham gia giải trình theo sự điều hành của Chủ tọa phiên họp để làm rõ hơn những vấn đề chất vấn của đại biểu Quốc hội.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tin tưởng rằng, với trí tuệ, tinh thần trách nhiệm cao, kinh nghiệm thực tiễn công tác, trình độ chuyên môn sâu và tình hình thực tế ở các địa phương, cơ sở, cùng với việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của đại biểu Quốc hội, phiên chất vấn và trả lời chất vấn sẽ diễn ra sôi nổi, trên tinh thần xây dựng, trách nhiệm cao, có nhiều thông tin phản ánh thực trạng tình hình, có nhiều đề xuất, kiến nghị, hiến kế cho Chính phủ, các Bộ trưởng, Trưởng ngành trong công tác chỉ đạo, điều hành, khắc phục những hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong thực tế.

Tiếp tục đưa hoạt động chất vấn ngày càng trở thành điểm nhấn quan trọng của kỳ họp, đáp ứng sự mong đợi của cử tri, Nhân dân cả nước và yêu cầu của các vị đại biểu Quốc hội.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị các đại biểu Quốc hội tập trung chất vấn vào 03 nhóm vấn đề về: Việc quản lý, khai thác, bảo vệ tài nguyên biển quốc gia; tình hình thực hiện chính sách, pháp luật về an ninh nguồn nước; giải pháp phòng, chống tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn, thiếu, suy giảm, ô nhiễm nguồn nước; giải pháp nghiên cứu, thăm dò, khai thác, sử dụng nguồn tài nguyên khoáng sản làm vật liệu xây dựng và tài nguyên, khoáng sản quý hiếm.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, thời gian chất vấn đối với nội dung này từ giờ đến 11h30 và 30 phút đầu giờ chiều nay. 

Trong quá trình điều hành, khi cần thiết, Chủ tọa sẽ mời Bộ trưởng các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Xây dựng, Giao thông vận tải và Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà báo cáo, giải trình thêm về những vấn đề liên quan mà đại biểu Quốc hội quan tâm.

Toàn ngành Tài nguyên môi trường đã luôn nỗ lực, cố gắng vượt qua khó khăn, thách thức để hoàn thành các nhiệm vụ được giao

Phát biểu trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh cảm ơn Quốc hội, các đại biểu Quốc hội đã tạo điều kiện để Bộ Tài nguyên và Môi trường có cơ hội được báo cáo, giải trình về những vấn đề cử tri, nhân dân, các đại biểu Quốc hội quan tâm. 

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, Bộ Tài nguyên và Môi trường là Bộ quản lý đa ngành, giúp Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về 9 lĩnh vực: đất đai, tài nguyên nước, tài nguyên khoáng sản, địa chất, môi trường, khí tượng thủy văn, biến đổi khí hậu, đo đạc bản đồ, quản lý tổng hợp tài nguyên và bảo vệ môi trường biển, hải đảo, viễn thám.

Các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của Bộ rất rộng, có vai trò quan trọng trong công tác phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh của đất nước, có tầm ảnh hưởng toàn cầu. 

Nhiều lĩnh vực liên quan trực tiếp tới người dân, doanh nghiệp, có tính chất phức tạp, nhạy cảm nên luôn được cử tri, nhân dân và các đại biểu Quốc hội quan tâm. 

Ý thức được vai trò, trọng trách đó, trong thời gian qua, toàn ngành Tài nguyên môi trường đã luôn nỗ lực, cố gắng vượt qua khó khăn, thách thức để hoàn thành các nhiệm vụ được giao. 

Các nguồn tài nguyên đã được quản lý, tổng hợp, sử dụng hiệu quả, đa mục đích, khai thác sử dụng tài nguyên biển đã đóng góp hiệu quả cho phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, đối ngoại và phát triển liên vùng. 

Chính sách pháp luật về quản lý tài nguyên nước được hoàn thiện, góp phần đảm bảo an ninh nguồn nước. Chất lượng dự báo, cảnh báo thời tiết, thiên tai ngày càng được nâng lên, dần tiệm cận trình độ của các nước phát triển…

Bộ trưởng cũng cho biết, bên cạnh các kết quả đạt được, vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế mà ngành cần tập trung khắc phục để thực hiện tốt hơn nữa chức năng, nhiệm vụ được giao, đáp ứng tin tưởng, mong đợi của cử tri, nhân dân cả nước. 

Với tinh thần trách nhiệm cao nhất, nghiêm túc, thẳng thắn, cầu thị, việc trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội là cơ hội để Bộ có thể trao đổi những vấn đề liên quan đến cơ chế, chính sách, thực trạng hiện nay, đồng thời nhìn rõ hơn những tồn tại, hạn chế, trách nhiệm của Bộ, ngành, đề ra những giải pháp để tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý nhà nước, sử dụng hiệu quả tài nguyên khoáng sản, tài nguyên biển, đảm bảo an ninh nguồn nước, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm vi phạm khai thác khoáng sản

Trả lời đại biểu Lý Văn Huấn, Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên về công tác thanh tra, kiểm tra phát hiện hoạt động khai thác khoáng sản, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, theo Luật Khoáng sản năm 2010 và Nghị định hướng dẫn của các bộ ngành, hoạt động khai thác khoáng sản được phân cấp quản lý mạnh ở địa phương, đặc biệt là vật liệu xây dựng. Bộ phân luồng kiểm tra cùng các bộ ngành và địa phương. 

Thời gian qua, Bộ Tài nguyên và Môi trường và các bộ ngành liên quan đã tăng cường kiểm tra, giám sát cùng các địa phương. 

Qua 5 năm, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có 12 cuộc thanh tra và 40 cuộc kiểm tra chấp hành về khoáng sản với tổng số 933 lượt giấy phép, phát hiện 258 tổ chức, cá nhân vi phạm, đã ban hành 258 quyết định xử lý vi phạm hành chính với tổng số tiền 30 tỷ đồng.

Qua thanh tra, kiểm tra, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh nhận thấy, các chủ án mỏ đã sai phạm về vi phạm công suất cho phép, khai thác ra ngoài ranh giới hoặc khai thác nhưng không đảm bảo điều kiện, yêu cầu về bảo vệ môi trường. 

Theo Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ xử lý nghiêm các sai phạm về khai thác khoáng sản, nhất là sai phạm có tính liên tục, nối tiếp, sau đó sẽ chuyển sang cơ quan chức năng điều tra để xử lý nghiêm các vi phạm này.

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết: Thời gian tới, dự thảo Luật Địa chất, khoáng sản sẽ phân cấp mạnh hơn nữa cho các địa phương. 

Với trách nhiệm của mình, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tăng cường đội ngũ thanh tra, kiểm tra, phối hợp chặt chẽ với các bộ ngành và địa phương, thanh tra, xử lý để phát hiện sớm, xử lý sớm việc khai thác khoáng sản, đảm bảo không thất thoát, khai thác trái phép nguồn tài nguyên này.

Rà soát hồ đập để đảm bảo việc giữ nước, bảo đảm sản xuất bền vững

Trả lời chất vấn về vấn đề an toàn hồ đập, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, hiện có 6550 hồ thủy lợi với hơn 1000 hồ đã được xây dựng từ lâu. Do đó, nguy cơ về an toàn hồ đập là rất lớn. Nếu sửa chữa, nâng cấp và cải tạo thì cũng cần nguồn lực rất lớn.

Bàn về giải pháp xử lí vấn đề này, Bộ trưởng cho biết, thời gian qua Luật Tài nguyên nước đã được Quốc hội thông qua, theo đó tập trung giao cho Bộ NNPTNT, Bộ TNMT, Bộ Công Thương phối hợp với nhau để điều hòa, phân phối nguồn nước, đưa ra các kịch bản nguồn ngước để đảm bảo an ninh nguồn nước. 

Đối với các địa phương nắng nóng như miền Trung, nếu không có các hồ thủy lợi thì sẽ hạn hán rất lớn. Do đó, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho rằng, với việc quản lý các hồ đập, Bộ TNMT sẽ phối hợp với Bộ NNPTNT đề xuất báo cáo Thủ tướng Chính phủ rà soát lại các hồ đập để đảm bảo việc giữ nước, tích trữ nước, đảm bảo sản xuất bền vững, đảm bảo điều hòa và an ninh nguồn nước.

Tăng cường phối hợp, tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về biển đảo

Trả lời chất vấn của đại biểu về giáo dục pháp luật về biển đảo, Bộ trưởng cho biết, Luật Tài nguyên biển và hải đảo, Luật Thủy sản đã được ban hành, Bộ TNMT phối hợp với Bộ NNPTNT và các địa phương cố gắng phổ biến, tuyên truyền đến người dân, đặc biệt là khai thác tài nguyên biển, nuôi trồng đánh bắt hải sản. 

Về việc đánh bắt trái phép, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh thống nhất với ý kiến của đại biểu Hồng Hạnh là công tác phổ biến pháp luật và ý thức trách nhiệm của người dân rất quan trọng. Do đó, cả hệ thống chính trị phải cùng vào cuộc để tuyên truyền.

Vừa qua để bảo vệ Luật Tài nguyên nước và Luật Bảo vệ môi trường, Bộ TNMT đã phối hợp với Hội Người cao tuổi, Hội Cựu chiến binh, Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam và các địa phương để phổ biến pháp luật, chính sách của Nhà nước. 

Đồng thời cần kịp thời kiểm tra, giám sát các sai phạm. Ban Bí Thư cũng đã giao cho người đứng đầu các địa phương chịu trách nhiệm trong việc đánh bắt thủy, hải sản trái phép, không đúng quy định. 

Về vấn đề này, Bộ trưởng nêu rõ, Bộ TNMT đã phối hợp với Bộ NNPTNT tiếp tục tuyên truyền phổ biến cho nhân dân các nội dung liên quan đến việc đánh bắt đúng phép, đúng quy định.

“Quy hoạch thủy sản vừa qua đã được Thủ tướng ban hành, trong đó tập trung vào quy hoạch không gian biển, định hướng nuôi xa biển, thay vì đánh bắt với sản lượng lớn và hủy diệt như hiện nay, thời gian tới cố gắng giảm tỉ trọng đánh bắt và tăng tỉ trọng nuôi xa biển”, Bộ trưởng nêu rõ.

Thực hiện nghiêm quy hoạch biển quốc gia để vừa phát triển kinh tế, vừa bảo vệ môi trường

Trả lời chất vấn về tác động của việc khai thác cát biển đối với bảo tồn thiên nhiên, đa dạng sinh học biển, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh cho biết, Nghị quyết số 36 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về chiến lược phát triển bền vững biển Việt Nam giai đoạn 2021-2030 tầm nhìn đến năm 2045 đã nêu rõ, việc khai thác, sử dụng tài nguyên biển phải đảm bảo được yêu cầu bảo vệ môi trường, phát triển bền vững.

Bộ trưởng cho rằng, biển là một thể thống nhất, việc khai thác sử dụng tài nguyên biển thuộc nhiều ngành, nhiều lĩnh vực, các dự án đầu tư về du lịch, công nghiệp, đô thị dọc bờ biển đều cần đánh giá tác động môi trường thật kỹ lưỡng, đảm bảo không ảnh hưởng đến môi trường biển, hệ sinh thái biển, vận tải biển, hàng hải, nuôi trồng thủy hải sản.

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, để giải quyết những vấn đề chồng lấn, giao thoa này, Quy hoạch biển quốc gia đã có những phân vùng sử dụng, định hướng không gian phát triển, quy hoạch gắn với quy hoạch các ngành, quy hoạch của các địa phương có biển, cần thực hiện nghiêm túc việc quy hoạch để giải quyết vấn đề này, để vừa phát triển được kinh tế vừa bảo vệ được môi trường.

Quản lý các mỏ hết thời gian cho phép khai thác theo giấy phép như thế nào?

Về quản lý các mỏ hết thời gian cho phép khai thác theo giấy phép, Bộ trưởng cho biết, thời gian cấp phép mỏ tối đa là 30 năm, các mỏ được phép gia hạn nhiều lần, tổng thời gian không quá 20 năm, nghĩa là tuổi thọ của một mỏ theo luật là 50 năm. 

Như vậy, trường hợp các mỏ sau khi khai thác 30 năm mà đang còn trữ lượng, chủ mỏ đã thực hiện đầy đủ, bài bản các giấy tờ thủ tục, thực hiện đúng nghĩa vụ thuế với Nhà nước, nghĩa vụ bảo vệ môi trường, trước khi hết hạn 45 ngày, chủ mỏ cần làm hồ sơ đề xuất để xin gia hạn. 

Các cơ quan có thẩm quyền sẽ xem xét hồ sơ để quyết định việc tiếp tục giao mỏ theo quy định.

Giám sát chặt các hồ thủy điện để bảo đảm dòng chảy tối thiểu

Về công tác duy trì dòng chảy tối thiểu đối với các công trình thủy điện, Bộ trưởng cho biết, hiện nay, các thủy điện đều phải chấp hành quy định về duy trì dòng chảy tối thiểu để duy trì sinh hoạt của người dân, đặc biệt là các thủy điện ở vùng cao. 

Bộ đã có nhiều cố gắng thực hiện việc yêu cầu các nhà máy thủy điện lắp hệ thống quan trắc, giám sát, kết nối về Bộ để theo dõi, giám sát, quản lý. 

Hiện đã có hơn 850 hồ thủy điện kết nối về Bộ, khi có hiện tượng không duy trì dòng chảy tối thiểu thì sẽ tổ chức trực tiếp kiểm tra, xử lý theo quy định. 

Thời gian tới, Bộ sẽ tăng cường kiểm tra, giám sát, đồng thời yêu cầu các địa phương thực hiện kết nối hồ thủy điện với cấp sở, cấp bộ để cùng giám sát, đảm bảo duy trì dòng chảy tối thiểu, không làm ảnh hưởng đến đời sống người dân.

Đẩy mạnh hợp tác công tư trong xử lý nước thải

Trả lời câu hỏi của đại biểu về tỷ lệ nước thải sinh hoạt được xử lý, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, cả nước chỉ có khoảng 17% nước thải sinh hoạt được xử lý, tỷ lệ rất thấp. 

Theo Bộ trưởng, hoạt động hợp tác công tư, xã hội hóa đầu tư các nhà máy xử lý nước thải đô thị rất quan trọng. Bởi đầu tư công quan tâm đến công tác thu gom, còn xử lý cần được xã hội hóa, bởi việc xử lý nước thải phải gắn với vận hành; nếu làm được việc này sẽ tăng được tỷ lệ xử lý nước thải. 

Bộ trưởng cho biết, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang xây dựng thông tư, dự kiến cuối năm 2024 sẽ ban hành thông tư hướng dẫn để thực hiện Luật Bảo vệ môi trường đã được Quốc hội thông qua để tạo điều kiện đẩy mạnh hợp tác công tư, xã hội hóa, góp phần tăng cường xử lý chất thải đô thị.

Tiếp cận tổng thể hơn, chiến lược hơn về vấn đề hạn hán, xâm nhập mặn

Trả lời vấn đề đại biểu nêu liên quan đến hồ chứa nước, hồ thủy lợi và tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan chia sẻ với những khó khăn của người dân ở khu vực này. Bộ trưởng cũng cho biết, tình trạng sạt lở đang diễn ra, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của người dân.

Vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã có chuyến thị sát và giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn trình đề án tổng thể về vấn đề này, dự kiến đến tháng 9 tới, Bộ sẽ trình đề án trong đó, tiếp cận một cách tổng thể hơn, chiến lược hơn về vấn đề hạn hán, xâm nhập mặn. 

Bộ cũng tổ chức lấy ý kiến các chuyên gia ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh; tổ chức diễn đàn do Thủ tướng Chính phủ chủ trì gặp gỡ lãnh đạo, chuyên gia, nhà khoa học của 13 tỉnh đồng bằng sông Cửu Long nghe thêm ý kiến của chuyên gia về vấn đề này.

Cần thay đổi cách tiếp cận đối với nguồn nước

Về tài nguyên nước, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết trên thế giới đang đánh giá chúng ta đang ở trong kỷ nguyên khô hạn mang tính chất toàn cầu, không riêng gì Việt Nam, trong đó Việt Nam lại là quốc gia bị tổn thương nhất. 

Bộ trưởng khẳng định, tiếp cận vấn đề nước chúng ta phải tiếp cận ba chủ thể: số lượng nước, chất lượng nước và cách thức chúng ta sử dụng nguồn nước. Đặc biệt, cách thức sử dụng nguồn nước sẽ tác động tới số lượng nước và chất lượng nước. 

Chúng ta chưa bao giờ xem nước là tài nguyên, nhưng đứng trước thách thức biến đổi khí hậu, cách thức chúng ta khai thác, sử dụng, đã đến lúc chúng ta cần thay đổi cách tiếp cận với nguồn nước. 

Chúng ta cũng cần có “tuyên ngôn” với bà con nông dân cả nước rằng, chúng ta không phải là một quốc gia dư thừa nước, do vậy cần có cách tiếp cận ngắn hạn, vừa dài hạn, vừa có chiến lược tổng thể để chuyển đổi trạng thái nông nghiệp, từ tưới tràn, tưới xả sang tưới nhỏ giọt…

Bộ trưởng nhấn mạnh, tiết kiệm nước còn liên quan đến phát thải khí nhà kính, trong đó đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao giảm phát thải gắn với tăng trưởng xanh, tiết kiệm nước hơn sẽ làm giảm phát thải. Bộ trưởng cũng mong muốn Quốc hội ủng hộ đề án Chính phủ đã phê duyệt.

Về các giải pháp trước mắt hạn chế xâm nhập mặn, trữ ngọt, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nêu rõ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ đề nghị Chính phủ ưu tiên đầu tư cho đồng bằng sông Cửu Long, nhất là các công trình có độ phủ rộng, nhiều người dân hưởng lợi.

Về hồ chứa, Bộ trưởng khẳng định, các địa phương cần phải xem xét thận trọng, bởi không phải dễ để sử dụng diện tích lớn làm hồ trữ nước của một địa phương để phục vụ cho địa phương khác, nhất là địa hình bằng phẳng, không có độ dốc. 

Bộ trưởng cho rằng, các địa phương nên tham khảo kinh nghiệm của tỉnh Trà Vinh trong tiếp cận nguồn nước, các giải pháp tiết kiệm nướng, ngăn chặn xâm nhập mặn.

Về hồ thủy lợi, theo phân cấp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông đang trực tiếp quản lý 5 hồ lớn và 25 hồ liên quan nhiều tỉnh do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phân cấp cho các địa phương quản lý. Đến thời điểm này các hồ an toàn, đang được thường xuyên theo dõi, quản lý. 

Đối với 900 hồ lớn, vừa, nhỏ đã phân cấp các địa phương quản lý, nguồn lực đầu tư theo luật ngân sách của địa phương. 

Tuy nhiên, đối với một số địa phương nguồn lực hạn chế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng báo cáo Thủ tướng Chính phủ có giải pháp cụ thể hơn. 

Bộ trưởng đề nghị các đại biểu Quốc hội tăng cường giám sát, đề xuất duy tu, sửa chữa đảm bảo an toàn hồ đập do địa phương quản lý…

Tăng cường hệ thống quan trắc và phân tích môi trường trên lưu vực sông Nhuệ Đáy

Trả lời câu hỏi của đại biểu về ô nhiễm trên hệ thống sông Nhuệ Đáy, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tăng cường hệ thống quan trắc và phân tích môi trường trên lưu vực sông Nhuệ Đáy. 

Hiện nay có 5 điểm quan trắc tự động, 42 điểm quan trắc kỳ môi trường nước mặt. Ngoài ra, địa điểm xả thải có lưu vực lớn và có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường được thiết lập quan trắc thường xuyên và liên tục, kết nối dữ liệu online. 

Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đánh giá sức chịu tải của các dòng sông, với quan điểm sẽ trao đổi với các địa phương có giải pháp xử lý phù hợp.

Về thu gom, xử lý chất thải, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh khẳng định cần có sự vào cuộc của tất cả các địa phương, có sự chung sức, đồng lòng cùng xử lý nguồn thải, tạo dòng chảy. 

Bộ trưởng đề nghị các địa phương tuyên truyền vận động nhân dân, cộng đồng, doanh nghiệp chúng tay bảo vệ. Trong thời gian tới, đầu tư công cũng cần quan tâm tới nhiệm vụ thu gom, xử lý nước thải này.

Đã ban hành 5 Nghị định, Thông tư hướng dẫn Luật Tài nguyên nước

Đối với câu hỏi của đại biểu về việc triển khai thi hành Luật Tài nguyên nước, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, ngày 16/5 vừa qua, hai nghị định hướng dẫn thi hành luật đã được Chính phủ ban hành. 

Cũng trong ngày 16/5, Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành ba thông tư quy định chi tiết thi hành Luật Tài nguyên nước; quy định việc kiểm tra việc chấp pháp thi hành Luật Tài nguyên nước; quy định việc di chuyển, thay đổi vị trí, giải thể trạm quan trắc tài nguyên nước. 

Như vậy, 28 nội dung do Chính phủ và Bộ Tài nguyên quy định chi tiết trong Luật đã được quy định chi tiết trong hai Nghị định và ba thông tư để đảm bảo tiến độ luật có hiệu lực từ ngày 1/7/2024.

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong quản lý nguồn nước

Về chất vấn hiện đại hóa và công nghệ số đối với hệ thống quản lý điều hòa, phân phối nguồn nước, Bộ trưởng khẳng định, việc đảm bảo quản lý nguồn nước rộng khắp cả nước, chắc chắn phải sử dụng hệ thống công nghệ thông tin, quan sát giám sát.

Bộ Tài nguyên và Môi trường đã triển khai hệ thống giám sát, khai thác sử dụng tài nguyên nước ở Trung ương, hiện có 850 tổ chức, cá nhân đã kết nối quyền số liệu hệ thống giám sát với Bộ. 

Thời gian tới, Bộ tiếp tục nâng cấp hệ thống phân tích, đánh giá, sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo, thuật toán đám mây, phân tích, đánh giá sau đó tổng hợp và tham mưu trong công tác quản lý nhà nước. 

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cũng đề nghị các địa phương quan tâm đầu tư hệ thống giám sát, quan trắc, kết nối với hệ thống của quốc gia, đảm bảo an ninh nguồn nước.

Sửa đổi quy định về tiền cấp quyền khai thác khoáng sản

Trả lời chất vấn của đại biểu liên quan đến tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, tiền cấp quyền khai thác thực hiện theo Luật Khoáng sản.

Sau 13 năm thực hiện, chính sách này đã góp phần tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước; cũng như trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện giấy phép. 

Bộ trưởng cho biết, tính đến năm 2023, tổng số tiền thu được từ cấp quyền khai thác khoáng sản đạt trên 55.887 tỷ đồng.

Trong quá trình thực hiện cũng có một số bất cập như đại biểu băn khoăn đó là tiền cấp quyền được tính theo trữ lượng khai thác và không phụ thuộc vào trữ lượng khai thác thực tế, vì vậy có nhiều biến động.

Bởi khi điều tra cơ bản địa chất phục vụ khai thác khoáng sản, nhưng có nhiều mỏ khoáng sản không thể đánh giá trữ lượng tuyệt đối. Tiền cấp quyền được tính trên cơ sở kết quả điều tra thăm dò khoáng sản nên độ chính xác tương đối.

Vì vậy, trong dự thảo Luật Địa chất khoáng sản, Bộ Tài nguyên và Môi trường tham mưu theo hướng, tiền cấp quyền vẫn tính theo trữ lượng nhưng được quyết toán theo khối lượng thực tế.

Triển khai nhiều giải pháp đảm bảo cung cấp nước sạch cho dân

Đối với chất vấn về lượng mưa đổ về trong mùa hạn nhưng tại sao lại thiếu nước, Bộ trưởng cho biết, năm nay có hiện tượng El Nino, nên tình trạng thiếu nước chỉ là thiếu cục bộ ở khu vực. 

Tỉnh Tiền Giang và một số tỉnh đã chủ động cung cấp nước bù cho người dân, có hàng trăm điểm lấy nước công cộng cho người dân. 

Tuy nhiên, các nhà máy nước và các hồ chưa đảm bảo cung cấp nước, ứng phó với hạn hán, nên cần phải điều chuyển nước từ nơi khác về. Đây là vấn đề cần được tính toán, quan tâm trong thời gian tới. 

Bộ sẽ cùng với các bộ, ngành liên quan có dự báo, tính toán, đảm bảo nguồn nước; đồng thời tuyên truyền người dân chủ động tích trữ nguồn nước; tiếp tục nâng cấp các nhà máy nước, đảm bảo cung cấp nước cho Nhân dân.

Về thực hiện Nghị định 11 về giao khu vực biển, Bộ trưởng cho biết, trong luật và các văn bản đã quy định rõ: Các địa phương được phép giao khu vực biển từ mép đường triều kiệt đến 6 hải lý, Bộ Tài nguyên và Môi trường chỉ giao ngoài khu vực 6 hải lý. Bộ cũng đang điều tra, tổng hợp và công bố đường triều kiệt của 12 huyện đảo…

Nhiều giải pháp xử lý tình trạng ngập úng đô thị

Liên quan đến vấn đề dùng cát biển làm vật liệu xây dựng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho rằng, về vật liệu thay thế, Bộ Xây dựng đã xây dựng, ban hành và chuyển các cơ quan có thẩm quyền ban hành tương đối đầy đủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn, hướng dẫn kỹ thuật cũng như là các định mức kinh tế kỹ thuật về xử lý sử dụng tro sỉ, thạch cao sử dụng làm nguyên liệu để sản xuất vật liệu xây dựng và trong công trình xây dựng bao gồm 19 tiêu chuẩn, 1 quy chuẩn, 7 chỉ dẫn kỹ thuật và 3 định mức kinh tế kỹ thuật.

Trả lời về vấn đề ngập úng đô thị do san lấp ao hồ, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị khẳng định, tình trạng này diễn ra phức tạp do một số nguyên nhân như: Tác động của tự nhiên, biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt; đô thị hóa diễn ra nhanh chóng, khả năng tiêu thoát nước giảm xuống.

Bên cạnh đó, công tác quy hoạch chưa đáp ứng được dự báo cũng như đáp ứng các yêu cầu để phòng, chống ngập úng đô thị.

Việc triển khai thực hiện quy hoạch và do công tác lập, thực hiện các dự án đầu tư theo quy hoạch cũng chưa đáp ứng yêu cầu; ý thức của người dân còn chưa cao, việc xả rác thải vẫn còn diễn ra... dẫn đến là cản trở dòng chảy thoát nước.

Để khắc phục tình trạng trên, Bộ Xây dựng đưa ra các giải pháp, thứ nhất là tiếp tục hoàn thiện pháp luật về cơ chế, chính sách có liên quan đến công tác thoát nước cũng như xử lý nước thải.

Trong đó có tập trung xây dựng Luật Quy hoạch đô thị, nông thôn; Luật Cấp thoát nước cũng như Luật Quản lý phát triển đô thị và những hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn, định mức có liên quan đến xử lý nước thải. 

Giải pháp thứ hai là nâng cao chất lượng quản lý quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị. 

Giải pháp thứ ba là tập trung nguồn lực để xây dựng đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị để đảm bảo công tác thoát nước cũng như xử lý nước thải đô thị. 

Giải pháp thứ tư là tiếp tục rà soát, tập trung hướng dẫn, đôn đốc, thanh tra, kiểm tra các địa phương để triển khai các quy hoạch cũng như các quy định pháp luật trong công tác xử lý nước thải, thoát nước thải đô thị. 

Công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực tài nguyên, môi trường đã đạt được những kết quả tích cực

Phát biểu kết thúc nhóm vấn đề thứ nhất thuộc lĩnh vực tài nguyên và môi trường Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu luôn là vấn đề được Đảng, Nhà nước quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sát sao, thường xuyên, liên tục. 

Việc Quốc hội lựa chọn chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực tài nguyên, môi trường đã đáp ứng sự quan tâm của cử tri và Nhân dân cả nước.

Phiên chất vấn đã nhận được 49 ý kiến chất vấn, tranh luận; phiên chất vấn diễn ra sôi nổi, thẳng thắn, trách nhiệm cao, sát với tình hình thực tiễn, sát với nội dung nhóm vấn đề chất vấn. Đại biểu nêu câu hỏi ngắn gọn, rõ ý, mỗi đại biểu chỉ nêu 01 vấn đề nên rất thuận lợi trong điều hành và trả lời của Bộ trưởng. 

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chuẩn bị kỹ lưỡng nội dung, nắm chắc vấn đề, trả lời khá đầy đủ các vấn đề còn bất cập, hạn chế, có giải pháp thực hiện trong thời gian tới. 

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà; Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ trưởng Bộ Xây dựng đã tham gia trả lời và làm rõ thêm một số vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, thời gian qua, công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực tài nguyên, môi trường đã đạt được những kết quả tích cực. Tuy nhiên vẫn còn có những tồn tại, hạn chế. 

Qua phiên chất vấn, đề nghị Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, các Bộ trưởng, Trưởng ngành có liên quan thực hiện hiệu quả các giải pháp đã đề ra, tập trung một số nội dung như sau:

Thứ nhất, bám sát nội dung, thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ trong Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Trong năm 2025, hoàn thành việc khảo sát, đánh giá tiềm năng năng lượng tái tạo ngoài khơi; tổng kết việc thi hành và đề xuất việc sửa đổi Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo.

Thứ hai, tập trung triển khai có hiệu quả Luật Tài nguyên nước năm 2023, bảo đảm an ninh nguồn nước, an toàn hồ đập và ngăn chặn suy giảm tài nguyên nước. 

Chủ động phòng, chống và có giải pháp ứng phó với tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn, thiếu nước phục vụ sinh hoạt và sản xuất.

Thứ ba, tiếp tục hoàn thiện chính sách, pháp luật về địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng, trong đó có dự án luật địa chất khoáng sản trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 7, xem xét thông qua tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV...

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, Tổng Thư ký Quốc hội sẽ tổng hợp, tiếp thu nghiêm túc các ý kiến chất vấn và trả lời chất vấn đưa vào dự thảo Nghị quyết về chất vấn và trả lời chất vấn để xin ý kiến các vị đại biểu Quốc hội trước khi thông qua tại cuối Kỳ họp.

Nội dung chất vấn Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh

Các đại biểu Quốc hội sẽ tiến hành chất vấn đối với Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh với các nhóm vấn đề sau:

+ Việc quản lý, khai thác, bảo vệ tài nguyên biển quốc gia; 

+ Tình hình thực hiện chính sách, pháp luật về an ninh nguồn nước; giải pháp phòng, chống tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn, thiếu, suy giảm, ô nhiễm nguồn nước; 

+ Giải pháp nghiên cứu, thăm dò, khai thác, sử dụng nguồn tài nguyên khoáng sản làm vật liệu xây dựng và tài nguyên, khoáng sản quý hiếm.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, Bộ trưởng các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Xây dựng, Giao thông vận tải cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.

Chủ tịch Quốc hội sẽ phát biểu kết thúc nhóm vấn đề chất vấn.

Môi trường và xâm nhập mặn cần được quan tâm và có giải pháp

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng  Tháp) bày tỏ quan tâm nhiều nhất là lĩnh vực tài nguyên và môi trường, sự suy thoái nguồn tài nguyên hiện nay cũng như việc khai thác triệt để, thiếu ý thức tài nguyên biển, sông, khoáng sản… 

Theo đại biểu Phạm Văn Hòa, thực trạng này dẫn đến ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, gây hệ luỵ lớn đến hệ sinh thái biển.…

Đối với khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, tình trạng xâm nhập mặn và hạn hán thời gian qua ảnh hưởng lớn đến đời sống và sinh hoạt của người dân. 

Cụ thể, những tỉnh ven biển như Tiền Giang, Bến Tre, người dân phải sử dụng nước biển pha với nước ngọt để sinh hoạt cho gia đình. 

Đại biểu Phạm Văn Hòa cho biết, hằng ngày, hàng ngàn chuyến xe các tỉnh miền Tây phải cứu trợ nước ngọt cho bà con. 

Theo đại biểu, vấn đề hạn chế xâm nhập mặn và trữ nước ngọt ở Đồng bằng sông Cửu Long và cả nước nói chung là những nội dung cần được quan tâm đặc biệt trong phiên chất vấn, nhất là trong bối cảnh điều kiện thời tiết, khí hậu biến đổi phức tạp hiện nay.