Theo Quyết định số 19/2024/QĐ-TTg ngày 15/11/2024 của Thủ tướng Chính phủ quy định lộ trình áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải đối với xe cơ giới nhập khẩu và sản xuất, lắp ráp, từ ngày 1/1/2026 chính thức áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải (TCKT) bằng 0 đối với xe chở người bốn bánh có gắn động cơ, xe chở hàng bốn bánh có gắn động cơ nhập khẩu và sản xuất, lắp ráp.

Lý giải về quy định này, Bộ GTVT cho biết, xe chở người và xe chở hàng bốn bánh có gắn động cơ trước đây chưa được quy định trong Luật Giao thông đường bộ năm 2008. Các loại xe này hoạt động trong phạm vi hẹp, thực hiện thí điểm theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Đến nay, tại Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ năm 2024 đã quy định loại xe này là một trong những loại xe cơ giới. Như vậy, thời gian tới, xe chở người và chở hàng bốn bánh có gắn động cơ có thể sẽ phát triển.

Do đặc thù, yêu cầu kỹ thuật đối với loại xe này thấp hơn xe ô tô, nên việc áp dụng mức TCKT như xe ô tô để thử nghiệm và chứng nhận là không phù hợp. Song, nếu áp dụng mức TCKT thấp, nguy cơ công nghệ lạc hậu, tiêu tốn nhiên liệu và gây ô nhiễm môi trường sẽ tràn vào Việt Nam.

Để phòng ngừa nguy cơ này, thực hiện chủ trương của Đảng và nhà nước về chuyển đổi năng lượng xanh trong giao thông vận tải, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định áp dụng mức TCKT bằng 0 đối với loại các xe này từ ngày 1/1/2026 nhằm định hướng chuyển đổi sang sử dụng điện, năng lượng xanh không phát thải chất gây ô nhiễm môi trường.

Qua đó, góp phần thực hiện mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính trong giao thông vận tải hướng tới phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 theo cam kết của Việt Nam tại Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP26).

Tương tự, xe mô tô ba bánh, xe gắn máy ba bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu cũng có lộ trình áp dụng mức TCKT bằng 0 từ ngày 1/1/2026. Bộ GTVT cho biết, theo quy định tại Nghị quyết số 05/2008/NQ-CP ngày 4/2/2008 của Chính phủ xe mô tô, xe gắn máy ba bánh không được cấp phép lưu hành mới trừ xe cơ giới ba bánh dùng cho người khuyết tật.

Chính vì vậy, các quy định về lộ trình áp dụng mức TCKT từ năm 2008 cho tới nay không quy định việc áp dụng mức TCKT đối với xe mô tô, xe gắn máy ba bánh. Cũng từ năm 2008 đến nay, loại xe này không được thử nghiệm chứng nhận, cấp phép lưu hành.

Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ năm 2024 không quy định cấm hoặc hạn chế đối với xe mô tô, xe gắn máy ba bánh; khoản 1 Điều 34 Luật quy định xe mô tô, xe gắn máy ba bánh là một trong những loại xe cơ giới. Chính vì vậy, khả năng loại phương tiện này sẽ được phép lưu hành và phát triển trở lại khi Nghị quyết số 05/2008/NQ-CP hết hiệu lực.

Cũng như xe bốn bánh có gắn động cơ, để phòng ngừa nguy cơ công nghệ lạc hậu, gây ô nhiễm môi trường, Thủ tướng Chính phủ quyết định áp dụng mức TCKT bằng 0 đối với xe mô tô ba bánh, xe gắn máy ba bánh từ ngày 1/1/2026.